Mazmuny
Sınonımderi
Jalpy aqparat
Kórshıqan (karbýnkýl) – bul patologııalyq protsesi túk follıkýlar tobynda júretin teri ınfektsııasynyń aýrýy. Infektsııa túsken tinderden teri astynda tereń ornalasqan tómpeshikter paıda bolady. Onyń ishi irińge toly bolýy múmkin.
Kórshıqannyń birden kóp túri paıda bolsa, ony karbýnkýllez dep ataıdy.
Sebepteri
Teri qabattary
Kórshıqannyń qozýyna kóbinese altyn tústi stafılokokk ınfektsııasy áser etedi. ınfektsııa juqpaly bolyp tabylady. Iaǵnı bul deneniń basqa bólikterine tarap,bógde adamdarǵa da juǵýy múmkin.
Kórshıqan birneshe teri qabattarynan turady (fýrýnkýldar). Bul ınfektsııaly massalar suıyqtyqpen, irińmen jáne nekrotıkalyq tindermen toly bolady. Qabynǵan kórshıqan suıyqtyqtary ózdiginen qurǵaýy múmkin, biraq keı jaǵdaıda ınfektsııaly massasy óte tereń ornalasqandyqtan bul protsestiń oryn alýy múmkin bolmaıdy.
Kórshıqan kez kelgen dene bóliginde paıda bolady. Degenmen kóbinese arqa men jelkede kezdesedi. Kórshıqan áıelderge qaraǵanda er adamdarda jıi paıda bolady.
Aýrý týdyratyn bakterııalar juqpaly bolǵandyqtan, bir mezette otbasy múshelerinde birdeı shyǵýy múmkin. Kórshıqannyń shyǵý sebepterin kóp jaǵdaıda anyqtaý múmkin emes.
Kórshıqannyń paıda bolýyna áser etetin jaǵdaılar:
• Kıimniń qajaýy nemese qyryný
• Tazalyqtyń bolmaýy
• Imýnıtettiń álsireýi
Qant dıabetimen aýyratyn adamdarda, dermatıtte, ımýnıtetteri álsiz jandar karbýnkýldyń paıda bolýyna áser etetin stafılokokk ınfektsııasyn juqtyrýǵa beıim keledi.
Sımptomdary
Kórshıqan qalyń terige ornalasqan tómpeshiktiń qabynýymen sıpattalady. Ol kishkentaı bolýy múmkin, burshaqtyń kólemindeı, ne belmasa odan úlkenirekteý, tipti tennıs dobynyń kólemindeı bolyp úlkeıedi. Kórshıqannyń ústińgi jaǵy qyzaryp, titirkendirýi múmkin. Oǵan tıse aýyrtýy múmkin.
Sondaı-aq ol:
• Kólemi óte tez úlkeıedi;
• Ortasy aq nemese sary tústi bolady;
• Deneniń basqa da jaqtaryna taralady;
• Olardyń ústi dymqyl nemese qabyqshamen jabylýly bolady;
Keıde aýrýdyń basqa da sımptomdary paıda bolady, mysaly mynadaı:
• Sharshaý;
• Qaltyraý;
• Jalpy delsaldyq;
• Kórshıqan paıda bolyp, óskenshe teri qyshıdy.
Dıagnostıkasy
Dáriger sizdiń terińizdi qaraıdy. Teriniń qalaı kórinip turǵanyna qaraı dıagnozyy qoıylady. Infektsııany týdyratyn bakterııany anyqtaý úshin irińniń úlgisin alyp zerthanada tekserýi múmkin. Osydan shyqqan nátıjege qarap dáriger aldaǵy ýaqytta qalaı em júrgizý kerektigin sheshedi.
Emdeý
Kórshıqandy ádette drenajdaý kerek, tek sodan soń ǵana ol jıyrylady. Kórshıqan kóbinese 2 aptanyń ishinde ózdiginen ketedi.
Jyly kompressany japsyrý arqyly karbýnkýldyń jıyrylýy úshin drenajdalýyna yqpal etýge bolady. kompressany birneshe kún qatarynan basyp turyńyz. Eshqashan ony tilip nemese ústin ashyq kúıinde qaldyrmańyz. Óıtkeni onyń ınfektsııasy taralady nemese jaǵdaıdy ýshyqtyryp jiberedi.
Eger kórshıqan 2 aptanyń ishinde ketpese, qaıtalap týyndaı berse, arqa men betke beriledi, aqyryndap qaltyraý men basqa sımptomdary damıdy. Ol kezde siz jedel járdem qyzmetkerin shaqyryńyz. Emdeý arqyly ınfektsııamen baılanysty asqynýlardyń aldy alynady.
Dáriger sizge tómendegi emderdi taǵaıyndaýy múmkin:
• Bakterııaǵa qarsy sabyn;
• Jaqpa maı nemese tableka túrindegi antıbıotıkter.
Tereń nemese kólemdi kórshıqandy dáriger drenajdaıdy.
Infektsııasynyń taralyp ketpeýi úshin gıgıenany saqtaý barynsha mańyzdy bolyp tabylady.
• Eger kórshıqandy ustaǵan bolańyz, qolyńyzdy jyly sýmen sabyndap turyp jýyńyz.
• Ysqylaǵysh pen oramaldy bógde adamdarmen ortaq paıdalanbańyz. Sebebi ol jaǵdaıdan ınfektsııa tez taralady;
• Kórshıqany bar adammen baılanysqan kıimdi, ysqyny, oramaldy, tósek japqyshty jáne de barlyq zattardy qaınaǵan, ystyq sýmen jýyńyz;
• Qaltany tyǵyndap jaýyp turǵan dákeni jıi aýystyryp turǵan durys.
Boljamy
Kórshıqan ózdiginen de jıyrylýy múmkin. Basqa jaǵdaıda da negizinde, em jaqsy qonady. Kórshıqan ınfıtsırlengennen keıin birneshe aptanyń, ne bir jyldan keıin qaıta-qaıta paıda bola berýi múmkin.
Múmkin bolatyn asqynýlar
• Mıda, teride, julynda, búırek sekildi ishki aǵzalarda abstsess týyndaıdy;
• Endokardıt;
• Osteomıelıt;
• Teride máńgilikke tyrtyq qalyp qoıady;
• Sepsıs;
• Deneniń basqa jerlerine ınfektsııanyń tarallýy;
Dárigerge qashan qaralý kerek
Tómendegideı jaǵdaılar oryn alsa dárigerge habarlasyńyz:
• Kórshıqanǵa úı jaǵdaıynda 2 apta boıy jasalǵan emnen keıin jıyrylmasa;
• Kórshıqan jıi órshise;
• Kórshıqan arqaǵa nemese betke shyqsa;
• Sizde qaltyraý paıda bolsa, jaradan qyzyl jolaqshalar taralsa, kórshıqannyń aınalasy isinse, nemese aýyrsynýy kúsheıse.
Aldyn alý
Myqty densaýlyq pen tazalyqty saqtaý arqyly keıbir terilik stafılokokk ınfektsııasynyń aldyn alýǵa bolady. Mundaı ınfektsııalar juqpaly, sondyqtan bakterııanyń taralýynyn saqtanyp, qaýiptiń aldyn alǵan jón.
Eger sizde kórshıqandar jıi shyǵatyn bolsa, onyń qaıtalap shyǵa berýiniń aldyn alý úshin dáriger sizge antıbıotıkter taǵaıyndaýy múmkin.
Sınonımderi
Teridegi stafılokokktik ınfektsııa; karbýnkýllez
Bettiń isinýi, daqtar, allergııalyq serpilis (erlerde /áıelderde)
Tegter:
karbýnkýllez
stafılokokktik ınfektsııa
irindeý
qabyný
irindi teri
kórshıqandy emdeý