Mazmuny
Bul aýrýdyń paıda bolýyna kim jáne nelikten beıim?
Dáriger dıvertıkýlıtti qalaı anyqtaıdy?
Aýrýdyń aldyn alý sharalary bar ma?
Dıvertıkýlıt – bul toq ishektiń silemeı qabatyn zaqymdaıtyn aýrý. Aýrý ishektiń qabyrǵasynda shaǵyn qalta tárizdi tompaıǵan tustar - dıvertıkýldardyń qalyptasýymen sıpattalady, olar as qorytý joldarynyń kez kelgen bóliminde paıda bolýy múmkin, biraq, toq ishektiń sońǵy bóliginde (tik ishekte) jıi kezdesedi.
Dıvertıkýlıttiń asa keń taralǵan túrleri
- Dıvertıkýlez. Dıvertıkýlezi bar adamdardyń toq isheginde qalta tárizdi tompaıǵan tustar qalyptasady. Negizinen, aýrý sımptomsyz ótedi jáne naýqastardyń kópshiligi ózderiniń aýyrǵandyǵyn bilmeýi múmkin.
- Dıvertıkýlıt. Aýrý qaltalardyń juqpalanýy jáne qabynýy kezinde damıdy. Dıvertıkýlıttiń sımptomdaryna ishtegi jiti aýyrsyný, qyzba, júrek aınýy, ish qatýy nemese ish ótýi jatady. Sırek bolatyn sımptomdaryna qusý jáne jıilegen, aýyrsynǵan nesep júrýi jatady. Aýyrsyný kóbinese, ishtiń tómengi sol jaq bóliginde shoǵyrlanady. Dıvertıkýlıttiń asqynýyna ishektiń túınelisi jáne prerforatsııasy jatady.
- Dıvertıkýlıarlyq qan ketýi. Dıvertıkýlıarlyq qan ketýi dıvertıkýlıarlyq qaltashanyń qasyndaǵy qantamyrynyń zaqymdanýynda paıda bolady. Nájis júrgende qan bolýy múmkin. Eger ózińizde rektaldyq (tik ishektik) qan ketýine kúmánińiz bolsa, shuǵyl túrde dárigerge kóriný qajet.
Bul aýrýdyń paıda bolýyna kim jáne nelikten beıim?
Dıvertıkýlıt áıelderde de, erlerde de kezdesedi, kóbinese 40 jastan asqanda. Aýrý taǵam talshyqtaryn jetkiliksiz tutynǵanda týyndaıdy. Talshyqty az tutynǵanda ish qatýy oryn alady. Ish qatýy ishektiń qabyrǵasynda qysymnyń artýyna yqpal etedi. Bul qysym dıvertıkýlıarlyq qaltashanyń qalyptasýyna aparýy múmkin.
Dáriger dıvertıkýlıtti qalaı anyqtaıdy?
Dáriger aýrýdy anyqtaý úshin ish aýmaǵyn aýyrsyný bolýyna zertteıdi, ishektiń jumysy, emdám jáne qabyldaıtyn dárilik preparattar týraly surastyrady. Dıvertıkýlıtti anyqtaý úshin dáriger keıbir tekseris túrlerin taǵaıyndaýy múmkin.
- Barıı qoldanylýymen klızma. Bul zertteý úshin rentgenkontrastylyq suıyqtyqpen (suıyqtyq tik ishekke engiziledi) klızma jasalady.
- Sıgmoıdoskopııa. Bul tekserýdi ótkizý úshin naýqastyń tik ishegine jińishke, ıkemdi, qýys, ushynda jaryq kózi bar tútik engiziledi. Tútik asa kishkentaı beınekameramen qosylǵan, ol arqyly dáriger tik ishekti jáne toq ishektiń sońǵy bólimderi kórinedi.
- Kolonoskopııa. Zertteýdiń aldynda naýqasqa dárilik preparat beriledi, ol naýqastyń bosańsyp, jeńil uıqyǵa ketýine múmkindik beredi. Odan keıin tik ishekke jińishke ıkemdi, beınekameraǵa qosylǵan tútik engiziledi. Bul dárigerge toq ishektiń óne boıyn zertteýge múmkindik beredi. Kolonoskopııa jaǵymsyz, biraq, aýyrsynbaıtyn em-shara.
- Kompıýterlik tomografııa. Bul tekserý rentgendik kórneki etýdiń túrleriniń biri, ol dárigerge as qorytý joldarynyń tompaıǵan (qaltashalar), juqpalanǵan nemese qabynǵan tustaryn kórýge múmkindik beredi.
Keıde dıvertıkýlıt basqa aýrýdy tekserý kezinde nemese kolorektaldyq qaterli isikke jáne as qorytý joldarynyń basqa máselelerin anyqtaýǵa skrınıng kezinde kezdeısoq tabylady.
Dıvertıkýlıt kezinde juqpalaný jáne qabyný qaltalarynyń aldyn alý úshin dáriger naýqasqa taǵamǵa talshyǵy bar ónimderdi kóbirek tutynýdy, suıyqtyqty kóp ishýdi, jáne udaıy sportpen shuǵyldanýdy usynady.
Aýrýdyń jeńil ótýinde dáriger antıbıotıkterdi taǵaıyndaıdy. Sondaı-aq, bolashaqtaǵy máselelerdiń aldyn alý úshin dáriger naýqasqa taǵamǵa talshyǵy bar ónimderdi kóbirek tutynýdy, suıyqtyqty kóp ishýdi, jáne udaıy sportpen shuǵyldanýdy usynady.
Dıvertıkýlıttiń aýyr ótýinde nemese dıvertıkýlıarlyq qan ketýi oryn alǵanda toq ishektiń zaqymdanǵan bóligin jáne qaltashalaryn alyp tastaý úshin operatıvtik aralasý qajet bolýy múmkin.
Aýrýdyń aldyn alý sharalary bar ma?
Dıvertıkýlıttiń aldyn alý úshin talshyǵy mol emdám ustaný qajet. Ratsıonǵa jemis-jıdekti, tutas dándi ónimderdi engizip, talshyqtyń kólemin arttyrýǵa bolady. Sonymen qatar, mindetti túrde suıyqtyqty kóp ishý jáne udaıy sportpen shuǵyldaný qajet.
- Dıvertıkýlıttiń ýshyǵýynyń aldyn alý úshin ómir saltyn qalaı ózgertý qajet?
- Dıvertıkýlıt toq ishektiń qaterli isiginiń nemese basqa aýrýdyń sımptomy ma?
- Dıvertıkýlıttiń bolýy kolorektaldyq qaterli isiktiń damý qaýpin arttyrady ma?
- Dıvertıkýlıtti emdeý úshin dáriler bar ma?
- Dıvertıkýlıtti operatıvtik emdeý qajet pe? Basqa nusqalary bar ma?