Mazmuny
Aldyn alý
Jalpy aqparat
Infektsııalyq toksıkalyq shok - kúrdeli aýrý bolyp esepteledi. Bul jaǵdaıda adamda, qaltyraý paıda bolady, ishki organdardyń qyzmeti buzylady.
Infektsııalyq toksıkalyq shok – ýly stafılokokk (irińdi týǵyzatyn bakterııanyń túri) bakterııasynan týyndaıdy. Toksıkalyq shok dep atalatyn, osyǵan uqsas sındrom– streptokokk bakterııasynan týyndaýy múmkin. Barlyq stafılokokktik nemese streptokokktik juqpalar ınfektsııalyq-toksıkalyq shokty týdyra bermeıdi.
Eń alǵashqy ınfektsııalyq toksıkalyq shok oryn alǵan jaǵdaı áıelderden bastaldy, olar etekkir kezinde tampon qoldanyp, aýrý sodan týyndaǵan boltyn. Qazirgi tańda da bul aýrýdyń jartysyna jýyǵy osyndaı jaǵdaılardan týyndap jatady.
Infektsııalyq toksıkalyq shok teriniń ınfıtsırlenýi kezinde, kúıgende, nemese otadan keıin mazalaýy múmkin. Jalpy aýrý balalardy da, erlerdi de, etekkir kezinde áıelderdi de mazalaıdy.
Qaýipti faktorlary:
• Bosanǵannan keıin az ýaqyt ótkende;
• Altyn stafılokokk bakterııasynan týyndaǵan ınfektsııadan (ony ádette, stafılokokktik ınfektsııa dep ataıdy).
• Tyǵyndar (mysaly, murynnan qan ketkende toqtatatyn tyǵyndar);
• Etekkir kezinde;
• Otadan keıin;
• Tampon qoldanǵannan keıin (ásirese, uzaq ýaqyt qoldanǵannan);
• Otadan keıin jaranyń ınfıtsırlenýinen.
Sımptomdary
• Esten taný;
• Dıareıa;
• Jalpy ıkemsizdik;
• Bas aýrýy;
• Joǵary qaltyraý, dene qyzýy qatty kóteriledi;
• Arterııalyq qyssymnyń tómendeýi;
• Bulshyq etterdiń aýrýy;
• Júrek aıný men qusý;
• Organdyq jetispeýshilik (baýyr men búırek);
• Kózdiń, aýyzdyń, tamaqtyń qyzarýy;
• Tyrysý;
• Kúnnen kúıgen sııaqty bolyp kórinetin qyzyl bórtpeler;
• Teriniń túleýi, ásirese bórtpeler paıda bolǵannan keıin 1-2 apta ótkende bastalady, sondaı-aq alaqan men aıaqtyń tómengi jaǵynyń terilerli túleı basstaıdy.
Dıagnostıkasy
Birde-bir tekserý ádisi ınfektsııalyq toksıkalyq shokty anyqtaı almaıdy.
Birneshe krıterılermen dıagnoz toqtaıdy: qaltyraý, arterııalyq qysymnyń tómendeýi, bótpe, bórtpe shyqqannan keıin 1-2 apta ótkende teriniń túleýi, sondaı-aq, úsh músheniń qyzmetinde másele týyndaǵandyqtan.
Keıbir jaǵdaıda qan tamshysyn tekseri arqyly altyn stafılokokk bakterııasynyń ósýin anyqtaýǵa bolady.
Emdeý
Kez-kelgen tampon, jatyr gýbkalary nemese muryn tampondary sekildi materıaldar alynýy kerek. Infektsııanyń negizgi kózi (hırýrgııalyq jara) tazartylýy kerek.
Emdeý organ qyzmetine tómendegideı joldarmen demeý berý arqyly júzege asady:
• Kez-kelgen ınfektsııaǵa arnalǵan antıbıotıkter ( ishke engiziletin);
• Dıalız (búırek jetispeýshiliginiń damýy kezinde qoldanylatyn);
• Suıyqtyqty ishke engizý;
• Arterııalyq qysymdy baqylaý úshin beriletin dáriler;
• Aýyr jaǵdaıda gamma-globýlındi ishke engizý;
• Jaǵdaıdy monıtorıngten ótkizý úshin ıntensıvti terapııa bóliminde bolý.
Boljamy
Infektsııalyq toksıkalyq shok 50% jaǵdaıy ólimge ákeledi. Aýrý emdelgennen keıin de qaıta mazalaýy múmkin.
Asqynǵan jaǵdaıda:
• Aýyr organdyq potologııa oryn alady;
• Búrek jetispeýshiligi oryn alady;
• Júrek jetispeýshiligi oryn alady;
• Baýyr jetispeýshiligi oryn alady;
• Shok, eseńgireý;
• Ólim
Dárigerge qashan qaralý kerek
Infektsııalyq toksıkalyq shok týyndaǵanda dereý medıtsınalyq kómekti qajet etedi. Eger sizde bórtpeler paıda bolsa, qaltyrasańyz, ózińizdi ıkemsiz sezinseńiz, ásirese etekkir kezinde tapon qoldanǵanda, nemese siz jaqyn arada operatsııa jasatqan bolsańyz dárigerge ýaqyt kúttirmeı habarlasyńyz.
Aldyn alý
Etekkirlik ınfektsııalyq-toksıkalyq shoktyń aldyn alý úshin qatty tyǵyndalyp turatyn tamponnan bas tartý kerek. Siz bul aýrýdyń qaýpiniń aldyn alý úshin etekkir kezinde tampondy tek bir-aq ret (turaqty túrde emes) qoldanǵanyńyz abzal.
Sınonımderi:
Infektsııalyq toksıkalyq shoktyń sındromy
Derekkóz: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000653.htm
Tegter:
ITSh
ınfektsııalyq-toksıkalyq shok
shok
ıntoktsıkatsııa
álsireý
ınfektsııa
qaýipti jaǵdaı