Artrıt – bul býynnyń qabynýy. Eger bir ǵana býyn qabynsa onda monoartrıt, birneshe býyn qabynsa – polıartrıt dep atalady.Artrıt tikeleı býynǵa baılanysty aýrýdan nemese ártúrli áserlerden (allergııalyq, ınfektsııalyq) bolady. Paıda bolýy ártúrli bols ada barlyq artrıtter birdeı kórinis beredi, oǵan mynalar jatady:
• 1-2 kúnde artatyn býyndardaǵy aýrý sezimi
• Qımyldyń shektelýi
• Zaqymdalǵan aımaqtyń qyzarýy
• Zaqymdalǵan aımaqtyń isinýi
• Zaqymdalǵan aımaqtyń deformatsııasy
• Jalpy álsizdik
• Dene temperatýrasynyń joǵarlaýy
Eger artrıt revmatıkalyq aýrýlardan nemese quıań aýrýynan paıda bolsa ondaý aýrý jedel túrde damıdy, al basqa sebepterden bolsa onda býynnyń deformatsııasy jáne qımyldyń shektelýi baıqalady.
• Jedel bastalyp óte qatty aýyrsynýmen kórinedi nemese jaı sozylmaly túrde bastalaýy múmkin.Keıbir adamdar da aýrý shanshyp tuıyq aýrý sezimimen júredi ony tis aýrýymen teńestirse bolady. Artrıttqa alyp keletinder olar: ınfektsııa, jaraqat, allergııa, zat almasýdyń buzylystary, júıke júıesiniń aýrýlary jáne vıtamın jetkiliksizdigi jatady.
Artrıttiń túrleri:
Zaqymdalý sıpatyna baılanysty artrıtti eki klassqa bólemiz: qabynbaly artrıt jáne degeneratıvti artrıt.
Qabynbaly artrıtke jatatyndar:
• Infektsııalyq artrıt
• Revmatoıdty artrıt
• Quıań (tuz baılaný)
• Reaktıvti artrıt – bul sınovıaldy qabatty ishinen qaptap turatyn jińishke dáneker tindi qabyqshanyń qabynýy.
Degeneratıvti artrıtke jatatyndar:
• Osteoartroz
• Travmatıkalyq artrıt
Bul aýrýlar súıekterdiń birikken jerinde ornalasqan shemirshekterdiń zaqymdalýymen baılanysty.
Negizi artrıttiń 100 astam túri kezdesedi. Olardyń eń jıi kezdesetinderi osteoartrıt, revmatoıdty artrıt jáne quıań bolyp tabylady.
Revmatoıdy artrıt – býyndy qaptap turatyn tinderdiń qabynýy. Ýaqyt óte kele revmatoıdy artrıt shemirshektiń, baılamdardyń tipti súıektiń tolyq jelinýine alyp keledi. Revmatoıdy artrıt áıel adamdarda erkekterge qaraǵanda úsh ese jıi kezdsedi. Sonymen qatar bul aýrý kóbinese 30-40 jasta kórinis beredi, alaıda balalar men jastarda da kezedse beredi.
Osteoartrıt dep – býynnyń qorǵanyshtyq jáne serippelik qyzmetin atqaratyn shemirshektiń zaqymdalýyn aıtady. Aýrý asqyna kele súıekter bir-birine janasyp jelinedi,sosyn býyndyq sındromdar bolady. Revmatoıdy artrıtten aıyrmashylyǵy bul kezde tinniń zaqymdalýy bolmaıdy. Shamamen 70 jastan asqan adamdardyń 80%-ǵa jýyǵy osy aýrýmen aýyrady. Osteoartrıt kezinde kóbinese omyrtqalyq, tizelik jáne san súıekteri zaqymdalady.
Quıańdyq artrıt (podagra ) – zat almasýdyń buzylystaryna baılanysty bolatyn tuqym qýalaıtyn býynnyń qabynýylyq aýrýy. Bul aýrý kezinde adam denesinde zár qyshqylynyń krıstaloıdtary jınalyp qalady jáne sonyń áserinen býyndar jáne tinder zaqymdalady. Kóbinese quıańdyq artrıt kezinde aıaqtaǵy bas barmaq saýsaǵy ózgeriske ushyraıdy Quıańnyń belgileri 40-50 jasta kórinis tabady, kóbinese er adamdarda kezdesedi.
Tegter:
artrıt
revmatoıdty artrıt
podagra
osteoartrıt
býyndaǵy aýrý sezimi
aýrý sezimi
aqsańdaý