Mazmuny
Qaı kezde dárigerge qaralý tıis
Qurǵaq kerokonıýnktıvıt nemese Shegren sındromy– jasty jáne silekeıdi bóletin bezderdiń buzylýynan týyndaıtyn aýtoımmýndy aýrý. Nátıjesinde kóz ben aýyz qýysynyń qurǵaýy paıda bolady. Bul aýrý basqa da múshelerge taralyp, zaqym keltirýi múmkin, sonyń ishinde búırek pen ókpege.
Sebepteri
Shegren sındromynyń sebebi áli de belgisiz bolyp keledi. Bul aýrý aýtoımmýndy, ıaǵnı organızmniń ımmýnıtetti óziniń qalypty jasýshalaryna shabýyl jasaıdy. 40-60 jastaǵy áıel adamdarda jıi kezdesedi. Balalarda bul sındrom sırek bolyp turady.
Birinshilik Shengren sındromy basqa aýtoımmýndy buzylystarynsyz, tek qana kóz ben aýyz qýysynyń qurǵaýymen sıpattalady.
Ekinshilik Shegren sındromynda basqa da aýtoımmýndy aýrýlar qosarlanady, mysaly:
• Polıomıozıt
• Revmatoıdty artrıt
• Sklerodermııa
• Júıeli qyzyl jegi
Sımptomdary
Jıi kezdesetin sımptomdardyń qataryna kóz ben aýyz qýysynyń qurǵaýyn jatqyzýǵa bolady.
Kózdik sımptomdar:
• Kózdiń qyshýy.
• Kózde bógde zat bar sııaqty sezinýi.
Aýyz qýysynyń jáne jutqanshaqta bolatyn sımptomdar:
• Tamaq jeýdiń jáne jutynýdyń qıyndaýy.
• Dám sezýdiń buzylady
• Durys sóıleýdiń qıyndaıdy
• Silekeıdiń jabysqaq bop keledi
• Aýyz qýysynda oıyq jara paıda bolyp, aýyrsyný sesimi mazalaıdy.
• Daýys dirildep shyǵady.
Basqada sımptomdarǵa jatady:
• Álsizdik
• Qyzba
• Bileziktiń jáne taban túsiniń ózgerýi
• Býyndardyń aýyrsynýy jáne domyǵýy
• Bezderdiń domyǵýy
Dıagnostıkasy
Jalpy qarap tekserýde aýyz qýysynyń jáne kózdiń qurǵaýy baıqalady. Aýyz qýysynyń qurǵaýynan oıyq jaralar paıda bolýy múmkin.
Sizde kelesi zertteýler júrgizilýi múmkin:
• Shırmen testti – jastyń bólinýin anyqtaý.
• Antınýklearly antıdenelerge qan taldaýyn ótkizý.
• Silekeı bezderine bıopsııa jasatý.
• Revmatoıdty faktordy tekserý
• Jastyq test
• Jaryqpen kózdi qaraý
Emdelýi
Emdeýdiń maqsaty – aýrýdyń sımptomdaryn joıý bolyp tabylady.
• Kózdiń qurǵaqtyǵyn emdeý úshin kózdi maılap turatyn, jasanjy jas, jaqpa maı nemese tsıklosporınder qoldanylady.
• Jas kózdiń betki qabatynda qalýy úshin, dáriger jastyq kanaldy bitep qoıýy múmkin.
Aýrýdy-modıfıtsırleýshi preparattar – revmatoıdty artrıt kezinde daıyndalady, sonymen qatar Shegren sındromynda da paıdalanady. Bul topqa - isikti nekrozdaýshy faktorly tejegishter Enbrel, Hýmıra nemes Remıkeıdti jatqyzýǵa bolady.
Úıde qoldanylatyn, sımptomdardy basýǵa kómektesetin ádister:
• Kúni boıy sýdy kóp ishińiz.
• Qantsyz rezınkany shaınańyz.
• Aýyz qýysyna qurǵaqtyq ákeletin dárilerdi qabyldamańyz, mysaly, antıgıstamındik jáne qaqyryq túsiretin preparattar.
• Alkogoldi ishimdik qabyldaýǵa bolmaıdy.
Tis dárigerine baryp kelesi suraqqa jaýap izdeńiz:
• Tistiń mıneraldy zattaryn qalpynda ustaý úshin aýyz qýysyn jýatyndardy paıdalanýǵa bola ma?
• Silekeıdiń ornyn basatyndar bar ma?
• Silekeıdi óndirilýin joǵarlatatyn preparattar bola ma?
Aýyz qýysynyń qurǵaýyna baılanysty tistiń zaqymdanýynyń aldyn alatyn ádister:
• Tisti jip arqyly jıi tazalap turý.
• Tis dárigeriniń qaraýynda jıi bolý: aýyz qýysynyń jáne tistiń tazalyǵy boıynsha.
Boljamy
Aýrý adam ómirine asa qaýipti bolyp sanalmaıdy. Boljamy sizdiń qaı aýrýmen aýyrǵanyńyzǵa baılanysty árıne.
Shegren sındromynyń belsendi satysynda lımfomanyń damý qaýip-qateri joǵary bolyp sanalady.
Asqynýlar
• Kózdiń zaqymdanýy
• Tis karıesi
• Búırek jetkiliksizdigi
• Lımfoma
• Ókpelik ınfektsııa
• Vaskýlıt
Qaı kezde dárigerge qaralý tıis Shegren sındromynyń bastapqy sımptomdary biline bastaǵanda dárigerge baryńyz.
Tegter:
Silekeı bezderi
Kóz aýrýlary
Qyshyný