Mazmuny
Dáriger naýqasty týberkýlezge qalaı tekseredi?
Týberkýlezdiń belsendi ekendigin qalaı bilýge bolady?
Týberkýlezdi emdeý úshin qandaı preparattar qoldanylady?
Týberkýlez (TB) –bakterııalardan týyndaǵan ınfektsııalyq aýrý. Ádette, týberkýlez kezinde ókpe zaqymdanady, biraq, úrdis býyndarǵa, nesepqapqa, omyrtqa baǵanyna, mıǵa, jáne deneniń basqa bólikterine taraýy múmkin.
TB eki túri bolady:
- Jasyryn nemese belsendi emes týberkýlez: organızmde bakterııalar bolǵanymen, aýrýdyń sımptomdary týyndamaıdy. TB bul túri juqpaly emes.
- Belsendi týberkýlez: organızmde bakterııalar bolady jáne sımptomdary týyndaıdy. Naýqas ınfektsııa kózi bolyp, qorshaǵan adamdarǵa juqtyrýy múmkin.
Týberkýlez belsendi bolmasa, aýrýdyń eshqandaı sımptomdary bolmaıdy. Belsendi týberkýlezdiń sımptomdary:
- 3 aptadan artyq ýaqytqa sozylatyn, keıde qan qaqyryǵy bolatyn jótel
- Keýdedegi aýyrsyný
- Qyzba
- Sharshaý
- Josparlanbaǵan salmaq joǵaltý
- Tábetti joǵaltý
- Qaltyraý jáne túngi tersheńdik.
Týberkýlez býyndy zaqymdasa, artrıtke uqsaıtyn aýyrsyný paıda bolýy múmkin. Týberkýlez nesepqapty zaqymdaǵanda nesep shyǵarýda aýyrsyný jáne nesepte qan baıqalýy múmkin. Omyrtqa baǵanynyń týberkýlezi arqada aýyrsyný paıda bolýymen jáne aıaqtyń saldanýymen sıpattalady. Mıdyń týberkýlezi bas aýyrýyn, júrek aınýyn jáne mıdyń zaqymdanýyn (emdelmese) týyndatady.
Dáriger naýqasty týberkýlezge qalaı tekseredi?
Kópshilik jaǵdaıda týberkýlezdi anyqtaý keýde qýysynyń sholý rentgenografııasy jáne qarap, tekserýmen júrgiziledi. Onyń barysynda týberkýlezdiń belsendiligi anyqtalyp, basqa adamdarǵa juqtyrýǵa qabilettilik anyqtalady.
Týberkýlezdiń belsendi ekendigin qalaı bilýge bolady?
Týberkýlez bakterııalary organızmde bolýy múmkin, biraq naýqas ol týraly bilmeýi múmkin. Degenmen, belsendi týberkýlezde aýrýdyń sımptomdary kórinis beredi.
Belsendi týberkýlezben aýyrǵan adam, tolyq emdeý kýrsyn ótkenniń ózinde ómir boıy udaıy medıtsınalyq tekserýden ótip, keýde qýysynyń rentgenin túsirip otyrýy qajet, qaıtadan týberkýlezge shaldyqpaýy týraly senimdi bolýy tıis.
Týberkýlezdi emdeý úshin antıbıotıkter taǵaıyndalady. Dárilik preparattardy tańdaý jasqa, densaýlyq jaǵdaıyna, týberkýlez úrdisiniń túrine (belsendi nemese belsendi emes), sondaı-aq, TB dárilik preparattarǵa turaqtylyǵyna (preparattardyń barlyǵy emdeýge jaramdy emes) baılanysty bolady.
Týberkýlezden preparattardy 6-9 aı boıy qabyldaý qajet. Dáriger qansha ýaqyt boıy ishý qajettigin aıtady. Dárigerdiń nusqaýyn muqııat oryndaý qajet. Umytpaý úshin dárini kórinetin jerde ustaǵan jón. Kúndelikti bir ýaqytta qabyldaǵan jón. Qabyldaýdy ótkizip almaý, toqtatpaı qabyldaý qajet. Olaı bolmasa, aýrý emdeýge kónbeýi múmkin.
Týberkýlezdi emdeý úshin qandaı preparattar qoldanylady?
Týberkýlezdi emdeýdiń keń taralǵan dárilik preparattary:
- Izonıazıd
- Rıfampıtsın
- Etambýtol
- Pırazınamıd
Dárigerdiń usynysyna saı osy dárilerdiń birin nemese birnesheýin qabyldaý qajet. Olardyń ádette, janama áserleri joq. Degenmen, týberkýlezge qarsy preparattar baýyrdy zaqymdaýy múmkin. Kúrdeli janama áseriniń tizimi tómende keltiriledi.
Bul dárilerdi qabyldaýda alkogoldi nemese atsetamınofendi tutynýǵa tyıym salynady. Olar baýyrda máseleler paıda bolý qaýpin arttyrady. Kez kelgen basqa dárilerdi qabyldaýda dárigermen keńesý qajet, sebebi, antıbıotıktermen birge qabyldaýda janama áserleri paıda bolýy múmkin.
Emdeý kýrsyn ótýde dáriger naýqasty aı saıyn baqylaıdy. Mysaly, dárigerge tekserilý, retsept alý jáne preparattardyń janama áseri bolýyn tekserý úshin kórinesiz.
Týberkýlezge qarsy preparattardyń janama áserleri sırek bolǵanymen, olar kúrdeli bolýy múmkin. Kelesi sıpmtomdardyń biri paıda bolsa, shuǵyl túrde dárigerge kóriný qajet:
- Júrek aınýy
- Qusý
- Ishtegi aýyrsyný
- Kórýdiń aıqyn bolmaýy nemese daltonızm
- Nesep qoshqyl-kofe tústi
- Qyzba, 3 kúnnin artyq
- Sary aýrý (teri men kózdiń aǵynyń sarǵaıýy)
- Týberkýlez qalaı juǵady?
- Aýrýhanada jumys isteımin. Menedjerge aýrýhanada týberkýlezdi juqtyrǵan bolýym múmkin ekendigin aıtýym qajet pe?
- Qandaı emdeý maǵan jaramdy?
- Týberkýlezdiń belsendi túrimen aýyrýym múmkin be?
- Eger sımptomdarym nasharlasa, qashan dárigerge kórinýim qajet?
- Otbasymnyń qasynda bolýym qaýipsiz be?
- Jóteldi jeńildetýim úshin dárilik preparat bar ma?
- Basqa dárilerdi qabyldaımyn. týberkýlezge qarsy emdeýde qandaı preparattardy birge qabyldaý qaýipsiz bolady?
- Dárigerge qanshalyqty jıi kórinýim qajet?
- Týberkýlezdi emdep jazý múmkin be?