Bul degenimiz ne?
Klasterlik bas aýyrýy – bastyń bir jaǵyn zaqymdaıtyn, qaıtalanatyn aýyrsyný. Olar aınalyp kelip, kenetten paıda bolady jáne kúshti, qajytatyn aýyrsynýdy týyndatady, kóz jasy aǵýymen, muryn aǵýymen qosarlanýy múmkin (rınoreıamen) bastyń zaqymdanǵan jaǵynda. Olar kúndelikti bir ýaqytta, birenshe apta boıy qaıtalanady, sodan keıin basylyp, birneshe aptadan, aıdan, tipti, jyldan keıin qaıtadan paıda bolýy yqtımal.
Klasterlik bas aýyrýynyń sebebi belgisiz, alaıda, olardyń paıda bolýy gıstamınniń jáne serotonınniń bosatylýymen qosarlanýy anyqtalǵan. Sondaı-aq, klasterlik aýyrsyný kóbinese, temeki shegetin adamdarda baıqalatyndyǵy belgili. Saqınadan aıyrmashylyǵy – olar kóbinese, áıelderge qaraǵanda erlerde jıi baıqalady. Klasterlik aýyrsynýlar kez kelgen jasta paıda bolýy múmkin, biraq, kóbinese, jasóspirimdik jáne orta jastyń arasynda. Otbasylyq beıimdilik anyqtalmaǵan. Alkogol ishý, kúızelis jáne belgili taǵam ónimderin tutyný klasterlik aýyrsynýdyń paıda bolýyna yqpal etýi múmkin.
Sımptomdary
· Bas aýyrýy:
- udaıy jáne jiti,
- kúshti jáne qajytatyn,
- kenetten bastalady, ádette, uıqyǵa ketkennen keıin 2-3 saǵat ótkende.
- ýshyǵyp, 5-10 mınýt ishinde shyńyna jetedi, bul jarty saǵattan 2 saǵatqa deıin jalǵasady.
- ádette, bastyń bir jaǵyn zaqymdaıdy, negizinen, bettiń moıynnan samaıǵa deıingi bóligin zaqymdaıdy.
- kózdiń ishinde nemese aınalasynda seziledi.
· Bettiń qyzarýy.
· Kózdiń aldyndaǵy jáne mańaıyndaǵy isiný (ádette, bir kózdiń astynda).
· Bas aýyrýy shoǵyrlanǵan jaqtaǵy kózden jas aǵýy.
· Kózdiń qyzarýy (bas aýyrýy shoǵyrlanǵan jaqtaǵy)
· Bastyń zaqymdanǵan jaǵyndaǵy murynnyń bitelýi nemese aǵýy.
Dıagnostıka. Ádette, dıagnoz sımptomdardy taldaý negizinde qoıylady. Klasterlik bas aýyrýyn basqa kúrdeli aýrýlardan aıyrý mańyzdy, mysaly, mıdyń isikteri. Bul jaǵdaıda kompıýterlik tomografııa jáne ıaderlik-magnıttik rezonans sekildi ádister kómektesedi.
Emdeý. Klasterlik bas aýyrýyn emdeý quraly bolmaǵanymen, dárilerdiń kómegimen aýyrsynýdyń jıiligin jáne uzaqtyǵyn azaıtýǵa bolady. Emdeýdiń maqsaty – sımptomdardy jeńildetý. Keıde aýyrsyný ózdiginshe ótedi. Aýyrsynýdy basatyn dáriler ádette kómektespeıdi, nemese baıaý áser etedi. Ottegini qabyldaý aýyrsyný sezimin jeńildetedi, ásirese, túnde baıqalatyn aýyrsynýdy.
Dárlik preparattardan ergotamın toby preparattarynyń tıimdiligi kórsetilgen. Alaıda, olar kúrdeli janama áserdi týyndatýy múmkin. Sondaı-aq, antıgıstamındiler, ındometatsın (dıklofenak), amıtrıptılın, verapamıl, propranolol, t.b. preparattar tıimdi bolýy múmkin.
Alkogol ishýdi jáne temeki shegýdi qoıý mańyzdy. Sondaı-aq, klasterlik aýyrsynýdy týyndatatyn taǵam ónimderin tutynbaý qajet. hırýrgııalyq emdeý usynylmaıdy.
Múmkin asqynýlary. Klasterlik bas aýyrýy ómirge qaýip tóndirmeıdi, alaıda, olar sozylmaly bolady, yńǵaısyzdyq týyndatyp, jumysqa qabiletke jáne ómir saltyna teris áser etýi múmkin. Keıde klasterlik bas aýyrýy kúshti bolatyny sonshalyq, ózine qol jumsaý oılaryn týyndatýy múmkin. Sondaı-aq, naýqastar qabyldaýǵa májbúr bolatyn dárilik preparattardyń janama áserin de ataý qajet.