Gepatıt termıni birneshe sındromdarmen, aýrýlarmen baılanysty, qabynýdyń saldarynan baýyrda bolaltyn ózgeristermen qatar, vırýs týǵyzatyn jáne ishimdik sekildi zııandy qoldanymdarǵa qatysy bar. Gepatıt týdyratyn vırýstarǵa A, V, S, E vırýsty gepatıtteri jáne delta faktory jatady. Joǵaryda atalǵan vırýstardyń árqaısysy bir-biri tóbe, árqaısysynyń ózindik sımptomdary bar.
S gepatıti A, V tepatıtteri sııaqty emes, ol (HCV) vırýsyn týdyratyn gepatıt. S gepatıtin juqtyrý qaýpi bar fatorlar mynalar:
• S gepatıti bar donordyń qanyn quıý arqyly, qanyn alý arqyly, múshesin ornatý arqyly juǵady;
• Inektsııa qabyldaý kezinde S gepatıtimen zalaldandaǵan ıneni qoldanǵannan;
• Buryn búırek dıalızin alǵan adam;
• Tikeleı qanmen jumys jasaıtyn medqyzmetkerler;
• Kóp adammen jynystyq qatynasqa túsetinder;
• S gepatıti bar adammen jynystyq qatynas jasaıtyn adamdar;
• S gepatıti badamnyń tiss shetkasy, saqal qyrǵyshy sekildi turmystyq zattaryn qoldaný;
• S gepatıti bar anadan týylǵan bala.
Belgileri. S gepatıtin juqtyrǵan kópshilik adamdardan asa bir belgiler baıqala bermeıdi. Mamandardyń jalpy tekserisinde ǵana bilinip jatady. Eger ınfektsııa uzaq ýaqyt boıy denede júrse, saldarynan baýyr tsırrozy damýy múmkin, erte me, kesh pe áıteýir osy aýrýǵa dýshar qylatyny sózsiz.
S gepatıtiniń paıda bolǵanyn mynadaı belgilerden bilýge bolady:
• Sarǵyshtaný
• Oń jaq jambastyń ústi aýyrady
• Tutastaı álsizdik seziledi
• Tábet nasharlaıdy
• Júrek aınyp, qusý bastalady
• Dene qyzýy azdap kóterile beredi
• Nájis tússizdenedi
• Nesep kúńgirttenedi
• Qyshý paıda bolady
• (Astsıt) suıyqtyqtyń kóp bólinýinen ish úlkeıip ketedi
• Óńeshten ótpeli qan ketip turady (óńeshtińtamyrlary kerilip ketkendikten)
Dıagnostıkasy
Myna testterdiń kómegimen dıagnostıka jasaýǵa bolady:
• Vırýs antıgenine qan taldamasyn ótkizý;
• S gepatıti vırýsynan antıdeneni anyqtaý úshin ımmýnfermentti taldama alý kerek;
• Vırýsty anyqtaý úshin PTR ( polımerazdy tizbekti reaktsııa) jasatý kerek;
• Baýyrdyq fermentti (transamınaz) anyqtaý kerek. Ol baýyr fýnktsııasynyń buzylýynan qannyń kórelilýin bildiredi.
• Baýyrǵa bıopssııa jasatý kerek. Ol úshin baýyrdyń zaqymdanǵan jasýshalaryn mıkroskoppen qaraıdy.
Emdelýi
Qazirgi tańda álemde S gepatıtin emdý úshin kóptegen dári-dármekter shyǵarylǵan. Bul dárilerdi qoldaný joly bir basqa, sonymen qatar adamdar da bul indetti taratpas úshin bir-birine jaýapkershilikpen qaraý kerek. Qazaqsatanda emdeýdiń eki eselik jáne úsh eselik syzbasyn resmı túrde maquldaǵan. Eki ese syzba ádisi boıynsha - rıbavrın tabletkasy men pegılırovandy ınterferon ınektsııasyn apta saıyn terige qabyldap turý kerek. Úsh eselik túrinde úshinshi komponentke qos terapııany qabattaý kerek, mysaly telaprevır nemese botseprevır. Bul terapııalardyń janama áserine qaramastan qoldaný kerek, sebebi bul kezde em 50-80% áser etýi múmkin. Naýqastar osy kúnge deıin eki esilik terapııany qoldanyp esh nátıje kórmedi, endi úsh eselik terapııany qoldanyp kórý qaldy.
Tegter:
S gepatıti
baýyr tsırrozy
sarǵyshtaný
S gepatıtiniń qaýipti faktorlary
baýyr fermentterinen S tepatıtin emdeý