Mazmuny
Tereń kóktamyrdyń trombozy degenimiz ne?
Tereń kóktamyrdyń trombozynyń sımptomdary qandaı?
Mende tereń kóktamyrdyń trombozynyń paıda bolý qaýpi bar ma?
Dáriger tereń kóktamyrdyń trombozyn qalaı anyqtaıdy?
Tereń kóktamyrdyń trombozyn emdeý úshin qandaı dárilik preparattar qoldanylady?
Antıkoagýlıanttardyń janama áseri qandaı?
Tereń kóktamyrdyń trombozyn emdeýde qandaı qosymsha ádister qoldanylady?
Qalaı tereń kóktamyrdyń trombozynyń aldyn alýǵa bolady?
Tereń kóktamyrdyń trombozy degenimiz ne?
Tereń kóktamyrdyń trombozy (TKT) – deneniń tereń kóktamyrynda trombylardyń (qan uıyndysy) túzilýimen sıpattalatyn aýrý. Bul trombylar ádette, aıaqtyń kóktamyrlarynda shoǵyrlanady. TKT keń taralǵan aýrý ekendigine qaramastan, ol asa qaýipti. Eger tromby ajyrap, qan aǵymymen jyljıtyn bolsa, ókpedegi qantamyrlaryn biteýi múmkin. Bul bitelý ókpe embolııasy atalady, ol ólim-jitimge aparýy yqtımal.
Tereń kóktamyrdyń trombozynyń sımptomdary qandaı?
Keıbir adamdarda aýrýdyń sımptomy bolmaýy múmkin. Kópshilikte bir nemese eki aıaqta da isiný bolady. Keıde naýqastar bir aıaǵynda aýyrsyný nemese shıryǵýdy sezinedi (turǵanda nemese júrgende paıda bolady). Sondaı-aq, aýyratyn aıaqtyń terisi ustaǵanda jyly nemese qyzyldaý túste bolady. Eger osy sımptomdardyń birin baıqasańyz, dárigerge kórinińiz.
Mende tereń kóktamyrdyń trombozynyń paıda bolý qaýpi bar ma?
Kelesi jaǵdaılarda TKT paıda bolýynyń joǵary qaýpi bar:
- 60 jastan asqanda
- Uzaq ýaqyt boıy qımyldamaǵanda, mysaly, ushaqta ushý, avtokólikte uzaq sapar shegý nemese operatsııadan keıin tósekte bolǵanda
- Qannyń uıýynyń joǵary bolýymen sıpattalatyn tuqym qýalaıtyn aýrýda
- Jaraqat nemese operatıvtik aralasýda, bul kezde deneniń belgili bir tustaryna qan kelýi azaıady
- Júktilikte nemese jaqynda bosanǵanda
- Artyq salmaq nemese semizdikte
- Kóktamyrdyń varıkozdyq keńeıýinde
- Qaterli isikte, odan emdelgenniń ózinde
- Uryqtanýǵa qarsy tabletkalar qabyldaýda nemese gormondyq emdeýdi alýda, onyń ishinde, etekkir toqtaý shaǵynda sımptomdardy baqylaý úshin
- Ortalyq kóktamyr kateteri qoıylǵanda.
Qatarynan birneshe qaýip faktory oryn alǵanda tereń kóktamyrdyń trombozynyń paıda bolý qaýpi artady.
Dáriger tereń kóktamyrdyń trombozyn qalaı anyqtaıdy?
Dáriger TKT anyqtaý úshin tekserýdi ótkizedi. Mysaly, ÝDT (ÝZI) – kóktamyrdaǵy qan aǵymyn baǵalaý úshin dybys tolqyndary qoldanylady, nemese venografııa – kóktamyrǵa boıaǵysh engiziledi, odan keıin trombyny tabý úshin rentgen sýretteriniń toptamasy túsiriledi.
Tereń kóktamyrdyń trombozyn emdeý úshin qandaı dárilik preparattar qoldanylady?
TKT emdeýdiń negizgi maqsattary:
- Trombynyń ósýin toqtatý
- Trombynyń ajyraýynyń jáne qan aǵymy boıynsha ókpege jyljýynyń aldyn alý
- Jańa trombylardyń túzilýiniń aldyn alý.
Tereń kóktamyrdyń trombozyn emdeý úshin dárilik preparattar qoldanylady. Keń taralǵan túrleri – antıkoagýlıanttar (qandy suıyltýǵa arnalǵan preparattar), mysaly, varfarın nemese geparın.
Antıkoagýlıanttar qandy suıyltyp, trombylardyń túzilýiniń aldyn alady. Varfarındi tabletka túrinde, geparındi kóktamyr arqyly engizedi. Eger geparın qabyldaı almaıtyn bolsańyz, dáriger trombındi tejeýish atalatyn basqa antıkoagýlıant taǵaıyndaıdy.
Antıkoagýlıanttardyń janama áseri qandaı?
Antıkoagýlıanttar qan ketýin týyndatýy múmkin. Mysaly, terińizdi kesip alsańyz, qannyń baıaý uıýyn baıqaısyz. Sizde kógerý jeńil oryn alýy múmkin. Eger ádettegideı emes, nemese kúshti qan ketýi paıda bolsa, shuǵyl túrde dárigerge kóriný qajet.
Varfarın týa bitetin aqaýlarǵa aparýy múmkin, sondyqtan, ony júkti áıelderge taǵaıyndaýǵa bolmaıdy.
Basqa dárilik preparattar antıkoagýlıanttardyń jumysyna áser etýi múmkin. Eger antıkoagýlıant taǵaıyndalsa, jańa dáriler men dárýmenderdi qabyldaý úshin dárigermen keńesý qajet. K dárýmenine baı keıbir ónimder, mysaly, qoshqyl jasyl tústi kókónister de antıkoagýlıanttardyń jumysyna áser etýi múmkin.
Tereń kóktamyrdyń trombozyn emdeýde qandaı qosymsha ádister qoldanylady?
Eger qandy suıyltatyn preparattardy qabyldaı almasańyz, nemese antıkoagýlıanttar jumys istemese, dáriger qýys kóktamyrǵa súzgi qoıýdy usynady (deneniń tómengi bóliginen júrekke qaraı qandy qaıtaratyn negizgi kóktamyr). Bul súzgi qan aǵymynda jyljıtyn trombyny ustap, onyń ókpege túsýiniń aldyn alady. Bul ádis ókpege tromb túsýi bolǵan naýqastarǵa usynylady.
Zaqymdanǵan aıaqty joǵary qoıý jáne qysý TKT kezindegi aýyrsynýdy jáne isinýdi azaıtýǵa kómektesedi. Dáriger tromb túzilgennen keıin isinýdi azaıtý úshin arnaıy qysatyn shulyqty kııýdi usynady. Bul shulyqtar aıaqty óksheniń tusynan bastap, tizege deıin qysyp turady.
Qalaı tereń kóktamyrdyń trombozynyń aldyn alýǵa bolady?
Uzaq ýaqyt qımyldamaǵannan keıin aıaq bulshyq etine jattyǵý jasańyz. Aıaqty sozyp, bulshyq etin azdap ýqalańyz. Ár saǵat saıyn turyp, azdap júrińiz. Otyrǵan kezde óksheni kóterip (baqaılar jer tireıdi), odan keıin baqaılardy kóterip (ókshe jer tireıdi), jattyǵý jasaý qajet.
Tósekten turyp, operatsııadan keıingi shamańyzdy baqylap, azdap júrińiz.
Operatsııalardyń keıbir túrinen keıin trombynyń aldyn alatyn dárilerdi qabyldaý qajet.
Arterıaldyq qysymdy baqylap, temeki shekpeńiz, artyq salmaq bolsa, aryqtańyz. Joǵary arterıaldyq qysym, temeki shegý, artyq salmaq tereń kóktamyr trombozynyń damýyna beıim etedi.
- Mende tereń kóktamyr trombozy paıda bolýynyń asa yqtımal sebebi qandaı?
- Trombozdy emdeýdiń qandaı túrin usynasyz? Dárilik preparattar? Operatsııa?
- Mende ókpe embolııasy paıda bolýynyń qaýpi bar ma?
- Bolashaqta jańa tromby túzilý qaýpi bar ma?
- Trombylardyń aldyn alý úshin antıkoagýlıanttar qabyldaý qajet pe? Qanshalyqty uzaq?
- Trombylardyń túzilý qaýpin azaıtý úshin ómir saltyn ózgertý qajet pe?
- Maǵan sapar shegý qaýipsiz bolady ma?
- Eger tereń kóktamyr trombozy bolsa, densaýlyqta basqa máseleler paıda bolady ma?