Mazmuny
Shaptyń jaryǵy – ish qýysynyń jáne jambas qýysynyń aǵzalary (ishek, úlken sharby, atalyq bez) shaptyń kanaly arqyly ishqýysynyń aldyńǵy qabyrǵasynan tys shyǵyp turatyn jaǵdaı.
Shaptyń jaryǵy túrli aýyrsynýdyń (ásires, dene shıryǵýynda) sezilýimen shaptyń aýmaǵynda tompaıýdyń bilinip turýymen kórinis beredi.
Eger ish qýysynyń aǵzalary shaptyń áljýaz aýmaǵy arqyly shyǵýynda paıda bolady. Bul kezde umada nemese shapta dóńestený túziledi, ol kóbinese, asa aýyrsynady.
Negizgi sımptomy – shaptyń nemese umanyń aýmaǵynda dóńestený (isikke uqsaıtyn) paıda bolýy. Shaptyń jaryǵynyń kez kelgen túrinde erlerde ishek umaǵa enýi múmkin, bul ádette, shaptaǵy jáne umadaǵy aýyrsynbaıtyn dóńestenip, shyǵýmen qosarlanady. Adam turǵan kezde bul túzilistiń ólshemi artýy múmkin, al jatqanda azaıýy múmkin, sebebi, jaryqtyń ishindegisi aýyrlyq kúshiniń áserimen artqa jáne alǵa jyljıdy.
Dóńestenip, shyǵyp turý birneshe apta nemese birneshe aılar boıy túzilýi múmkin. Aýyr kótergende, kúshti jótelde, eńkeıýde, shıryǵýda, kúlgende kenetten paıda bolýy múmkin.
Jaryq kezinde aýyrsyný bolmaýy da múmkin.
Aýyrdyń sımptomyna basqa da jatatyndar: jaryqtyń aýmaǵyndaǵy isiný jáne aýyrlyq sezimi, kúıdirý sezimi. Ádette, bul sımptomdar jatqan kezde jeńildeıdi. .
Eger kenetten aýyrsynýdy, júrek aınýyn nemese qusýdy sezinseńiz, jaryqta ishektiń bóligi bolýyn bildiredi. Mundaı sımptomdar bolsa, shuǵyl dárigerge kóriný qajet.
Sımptomdarǵa jáne qaraý derekterine súıenip, dıagnozdy qoıý qıyn emes. Shaptaǵy nemese umadaǵy dóńestenýdi jeńil qolmen ustap, sezýge bolady. Qıyn jaǵdaıda ýltradybystyq (ÝZI) dıagnostıka qajet.
Shaptyń jaryǵyn hırýrg emdeıdi. Jaısyzdyqtyń alǵashqy sımptomdarynda dárigerge kóriný qajet.
Jaryqty emdeýdegi hırýrgııalyq aralasý jaısyzdyq pen ólsheminiń kólemine baılanysty.
Eger ishektiń bóligi shaptyń kanalynda qysylsa, ishektiń osy bóliginde qabyný damýy múmkin. Mundaıda shuǵyl operatsııa qajet, ishekti shaptyń kanalynan shyǵaryp, sańylaýdy jaryq qaıta shyqpaıtyndaı etip taryltý úshin. Ishektiń qysylǵan bóligi tirshiligin joısa, hırýrgııalyq jolmen alynady.
Shaptyń jaryǵy ózdiginshe ótpeıdi. Mazalamasa, hırýrgııalyq aralasýdy josparly túrde ótkizýge bolady. Alaıda, keıde aýrýdyń asqynýy múmkindigin este ustaý qajet. Naýqastardyń kópshiligine hırýrgııalyq emdeý qajet, sımptomdary mazalamasa da.
Hırýrgter ishek jaryq kanalynda qysylatyn qysylǵan jaryqqa qaraǵanda josparly operatsııa naýqas úshin az zaqymdy sanaıdy. Eger jaryq shaǵyn bolsa, aýyrsynbaıtyn bolsa, ony ishti basyp, jeńil túrde ornyna salýǵa bolady, operatsııany keıinge qaldyrýǵa bolady. Jańa týǵan sábıler men kishkentaı balalar qysylýǵa beıim keledi. Sol sebepti balalar hırýrgııalyq emdeýge muqtaj bolady.
Shaptyń jaryǵynyń alǵashqy sımptomdarynda dárigerge kóriný qajet.
Operatsııadan keıin de jaryqtyń qaıta paıda bolý yqtımaldyǵy bar. Ony azaıtý úshin qaýip faktorynan alshaq bolý qajet – temeki shekpeý qajet, salmaqty qadaǵalaý, aýyr kótermeý qajet, dárethanada shıryqpaýǵa tyrysý qajet.