Sary aýrý – túrli aýrýlardyń sımptomy: silemeı qabyqtyń, kózdiń aǵynyń jáne teriniń sarǵaıýy, olarda sary pıgmenttiń jınaqtalýyna baılanysty.
Patofızıologııa
· Sary aýrýdyń barlyq túrleriniń bir ortaq belgisi bar - gıperbılırýbınemııa, oǵan teriniń túsiniń aıqyndyǵy táýeldi: ashyq-lımondy reńkten qyzǵylt-sary jáne jasyldaý nemese záıtún-sary túske deıin.
· Teri men kózdiń aǵynyń sarǵaıýy bılırýbınniń mólsheri 26 mmol/l-den asqanda bastalady.
· Teriniń pıgmentke qanyǵýyna ýaqyt qajet: jalpy ót tútigin tájirıbelik baılaýda gıperbılırýbınemııa 24 saǵattan keıin artady, al teri 5-8 kúnnen keıin ǵana sarǵaıady.
· Bılırýbın Nb buzylysty erıtrotsıtterdiń ydyraýynda túziledi. Aldymen, aqýyzdy dene - globın jáne temir quramdas gematın paıda bolady. Sońǵydan, temirdi bólý jáne gıdroksıldi topty qosý arqyly bılırýbın paıda bolady (onyń tikeleı emes fraktsııasy).
· Tikeleı emes bılırýbınniń túzilýi retıkýloendotelıaldyq júıede ótedi (kók baýyr, súıek kemigi, t.b.).
· Baýyr jasýshalary tikeleı emes bılırýbındi glıýkýrondy qyshqyldarmen biriktiredi. Bul kezde túziletin bılırýbınniń tikeleı fraktsııasy keıinnen ótpen birge bólinip shyǵady.
· Saý adamdarda qan sarysýynyń bılırýbıni negizinen, 20 mkmol/l aspaıtyn tikeleı emes fraktsııamen beriledi, al tikeleı bılırýbın az mólsherde bolady.
· Eger baýyr saý bolsa, jáne ót joldary ótimdi bolsa, qanda artyq jınalatyn bılırýbın (mysaly, erıtrotsıtterdiń kóp ydyraýynda) baýyr arqyly ishekke ótýmen joıylady.
· Ót joldarynyń bitelýinde nemese baýyrdyń zaqymdanýynda bılırýbın neseppen shyǵa bastaıdy jáne nesepti syra túsine boıaıdy, bul kezde nájis te tússizdenedi.
· Sebebine táýelsiz, sary aýrý barlyq aǵzalardyń zaqymdanýyna aparady, ásirese, baýyr men búırektiń.