Mazmuny
Moıynnyń qısaıýy – moıynnyń jumsaq tinderiniń, qańqasynyń jáne nervteriniń ózgerisinen týyndaǵan aýrý, ol bastyń eńkeıýimen jáne qarsy jaǵyna burylýymen kórinis beredi.
Qısyq moıyn- dıstonııanyń túri (bulshyq ettiń uzaq ýaqyt boıy jıyrylýy), bul kezde moıynnyń bulshyq eti, ásirese, basty ıetin bulshyq et, eriksiz jıyrylady, osydan bastyń bir jaǵyna qaraı burylýy oryn alady. Moıynnyń qısaıýy belgisiz sebepti paıda bolýy múmkin, tuqym qýalaý saldarynan nemese bulshyq et júıesiniń zaqymdanýy nátıjesinde júre paıda bolýy múmkin.
Qısyq moıyn bolýy múmkin:
- Gendik týa bitken aýytqýdan
- Júre paıda bolýy – júıke júıesiniń, omyrtqanyń joǵarǵy bóliginiń nemese bulshyq etiniń zaqymdanýy nátıjesinde damıdy.
Eger aýrýdyń sebebi belgisiz bolsa, bul ıdıopattyq (túsiniksiz sebepti) qısyq moıyn atalady.
Qısyq moıyn balalyq shaqta nemese eresek jasta da bolady.
Týa bitken qısyq moıyn (týǵanda bolatyn) paıda bolady, eger sábı qursaq ishinde durys ornalaspaǵan bolsa, nemese moıynnyń bulshyq eti zaqymdansa jáne qanmen qamtamasyz etilýi buzylysqa ushyraǵan bolsa.
- Bastyń qozǵalý aýqymy shektelgen
- Bastyń aýyrýy
- Bastyń dirildeýi
- Moıynnyń aýyrýy
- Bir ıyqtyń kóterilip turýy
- Moıyn bulshyq etiniń siresýi
- Moıyn bulshyq etiniń isinýi (týǵannan bolýy múmkin)
Bastyń jáne moıynnyń aýyrýynyń basqa múmkin sebepterin eskerý úshin túrli tekserýler júrgizilýi múmkin. Medıtsınalyq tekseristiń barysynda anyqtalýy múmkin:
- Bastyń buzylys jaǵyna qaraı eńkeıýi, bul kezde ıek qarsy jaǵyna qaraı burylǵan
- Moıyn bulshyq etiniń qysqarýy
- Moıyn eńkeıgen jáne bir jaǵyna burylǵan (aýyr jaǵdaılarda)
Aýrýdy anyqtaý ádisteri:
- Moıynnyń kompıýterlik tomografııasy
- Asa zaqymdanǵan bulshyq etti anyqtaý úshin elektromıografııa (EMG)
- Mıdyń magnıttik-rezonanstyq tomografııasy (MRT)
Týa bitken qısyq moıyndy emdeýge qysqarǵan bulshyq ettiń sozý jatady. Azdap sozý jáne bekitý jas sábıler jáne kishkentaı balalarda qoldanylady. Bul emdik sharalar kóbinese tabysty, ásirese, eger olar ómiriniń alǵashqy 3 aıynda bastalsa.
Moıynnyń bulshyq etin túzetý boıynsha hırýrgııalyq operatsııa mektepke deıingi jasta júrgizilýi múmkin, eger emdeýdiń basqa ádisteri tıimsiz bolsa.
Júıke júıesiniń, omyrtqanyń nemese bulshyq ettiń zaqymdanýyna baılanysty bolǵan qısyq moıyn buzylystyń sebebin anyqtaý jáne túzetý arqyly emdeledi.
Jylýdy qoldaný, omyrtqanyń moıyn bólimin sozý, massaj moıyndaǵy jáne bastaǵy aýyrsynýdy jeńildetýge kómektesedi.
Sozýǵa jattyǵýlar jáne moıyn korsetteri bulshyq et túıilýin azaıta alady.
Dárilik preparattar qoldanylýy múmkin, onyń ishinde, antıholınergııalyq preparat baklofen.
Botýlındik toksın ınektsııalary jaǵdaıdy ýaqytsha jeńildetedi, biraq, ınektsııalardy ár 3 aı saıyn qaıtalaý qajet bolady.
Omyrtqadaǵy hırýrgııalyq aralasý qajet bolýy múmkin, bul kezde qısyq moıyn omyrtqanyń jyljýymen baılanysty. Keıbir jaǵdaıda, hırýrgııalyq emdeýge moıyn bulshyq etindegi keıbir nervterdi buzý nemese mıdy yntalandyrý jatady.
Aýrýdy jas sábılerde jáne balalarda emdeý ońaıyraq. Qısyq moıynnyń sozylmaly túrge kóshýinde moıyn aýmaǵyndaǵy júıke túbirshekteriniń qysylýynan uıyp qalý, shanshý sezimi paıda bolýy múmkin.
Udaıy stımýlıatsııa jáne dene jattyǵýlaryna baılanysty bulshyq ettiń ózi úlkeıýi múmkin (gıpertrofııasy).
Asqynýyna jatatyndar:
- Udaıy shıryǵýdan bulshyq ettiń isinýi
- Moıyn aýmaǵyndaǵy júıke túbirshekteriniń qysylý sımptomdary
Eger aýrýdyń sımptomdary emdeýde jaqsarmasa, nemese jańa sımptomdar paıda bolsa, dárigerge kórinińiz.
Aýyr qısyq moıyn jaraqattan keıin nemese aýrýdan keıin paıda bolýy múmkin. Bulaı bolǵanda, dereý dárigerge kóriný qajet.
Bul aýrýdyń aldyn alýdyń eshqandaı belgili tásili bolmasa da, erte emdeý arqyly ýshyǵýynyń aldyn alýǵa bolady.
Qısyq moıyn; Loksııa.