Mazmuny
Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi – teri astynda kórinetin, isingen, kedir-budyrlanǵan jáne ulǵaıǵan venalar. Kóbinese, olar qyzyl nemese kók tústi bolady. Olar ádette, aıaqta paıda bolady, biraq, deneniń basqa bólikterinde de paıda bolady.
Aıaqtyń saý venalarynda qandy ustap turatyn jáne onyń júrekke qaraı joǵary jyljýyna yqpal etetin qaqpaqshalary bolady. Qaqpaqshalar durys jumys istemese, qan venada irkiledi. Olar jınalǵan qannan isinip, venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi paıda bolady. Teri ústinde kórýge bolatyn venanyń (kóktamyrdyń ) azdaǵan varıkozdyq keńeıýi «tamyrlyq juldyzshalar» atalady.
Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi keń taralǵan aýrý jáne erlerge qaraǵanda, áıelderde jıi paıda bolady. Ádette, aýrý kópshilik adamdarda kóp másele týyndatpaıdy. Degenmen, keıbir adamdarda aıaqtaǵy isiný jáne aýyrsyný, tromby túzilýi jáne teriniń ózgerý sekildi kúrdeli sımptomdardyń damýyna aparýy múmkin.
Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi – betki venalardyń qaqpaqshalarynyń durys qyzmet etpeýine baılanysty ulǵaıýy, aýyrsynýy, kedir-budyrlanýy. Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi ádette, aıaqta bolady, biraq, basqa jerde de bolýy yqtımal. Bul keń taralǵan aýrý, kóbinese, áıelderde kezdesedi.
Aýrýdyń damý qaýpiniń faktorlary:
- Egde jas
- Áıel jynysy (jynystyq jetilýde, júktilikte, etekkir toqtaý shaǵynda paıda bolatyn gormondyq ózgerister venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýine aparýy múmkin). Uryqtanýǵa qarsy dárilerdi nemese gormondardy qabyldaý da qaýipti arttyrady.
- Vena qaqpaqshalarynyń týa bitken aqaýy
- semizdik
- júktilik
- buryn aıaq venasynda tromb túzilýiniń bolýy
- uzaq ýaqyt boıy turý nemese otyrý
- Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýiniń otbasylyq tarıhynyń bolýy.
- Aıaqta aýyrlyq, jarylatyndaı sezimniń, keıde aýyrsynýdyń bolýy.
- Kórinetin, isingen venalar
- Aıaqtyń nemese tobyqtyń jeńil isinýi
- Qyshý
Aýrýdyń aýyr túriniń sımptomdary:
- Aıaqtyń isinýi
- Aıaqtyń nemese sıraqtyń aýyrsynýy – uzaq turǵanda nemese uzaq otyrǵanda
- Aıaq nemese tobyq terisiniń túsin ózgertýi
- Qurǵaq, titirkengen, qabyrshaqtanǵan teri, jeńil syzattanyp, jarylady
- Uzaqqa sozylatyn, jazylmaıtyn teriniń oıyq jaralary
- Aıaq pen tobyqtaǵy teriniń qalyńdaýy jáne nyǵyzdaýy (bul uzaq ýaqyt boıy oryn alýy múmkin).
Dáriger aıaqtan isiný, teriniń túsiniń ózgerýin, oıyqjarany tabý úshin ǵa qaraıdy, sondaı-aq, dáriger tekseredi:
- Venalardaǵy qan aǵynyn
- Aıaqtyń basqa máselelerin eskerý (mysaly, tromb túzilýin).
Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýiniń sımptomdarynyń kórinisin azaaıtý úshin dáriger ózine-ózi kómektesý boıynsha kelesi qadamdardy usynady:
- Isinýdi azaıtý úshin kompressııalyq shulyq kıińiz. Olar aıaqty azdap qysyp, aıaqta qannyń jyljýyna yqpal etedi.
- Uzaq ýaqyt boıy turmańyz nemese uzaq otyrmańyz. Aıaqty azdap qozǵaltýdyń ózi qan aǵynyn jaqsartady.
- Aıaqty kúnine 3-4 ret, ár joly 15 mınýtten, júrek deńgeıinen joǵary kóterip qoıyńyz.
- Ashyq jaralar nemese ınfektsııalar bolsa, olarǵa muqııat kútim jasańyz. Emdeýshi dáriger ony qalaı jasaý qajettigin kórsetedi.
- Artyq salmaqtan arylyńyz.
- Dene jattyǵýlarynyń sanyn arttyryńyz. Bul salmaqtan arylýǵa jáne aıaqta qan aǵymyn jaqsartýǵa kómektesedi. Júrý jáne júzý dene belsendiliginiń jaqsy úlgileri.
- Eger aıaǵyńyzdyń terisi qurǵaq jáne jarylǵan bolsa, ylǵaldandyryńyz. Degenmen, terini emdeýdiń keıbir túrleri máseleni ýshyqtyrýy múmkin. Kez kelgen loson, krem nemese antıbıotıgi bar jaqpa maılardy qoldaný aldynda dárigermen keńesý qajet. Dáriger sizge jaramdy losondardy usynýy múmkin.
Aýrýdyń aýyr ótýinde emdeýdiń kelesi nusqalary usynylady:
- Lazermen emdeý. Jaryq sáýlesi shaǵyn varıkozdy venalarǵa baǵyttalady, olar keıinnen kórinbeıtin bolady.
- Skleroterapııa. Tuzdy sýdy nemese hımııalyq eritindini venaǵa engizedi. Vena qataıady jáne kórinbeıtin bolady.
- Ablıatsııa. Venany jaýyp, kórinbeýi úshin jylý qoldanylady. Vena keıinnen kórinbeıtin bolady.
- Venalardy tazalaý (isinýin joıý): aıaqta, zaqymdanǵan vena tusynda shaǵyn hırýrgııalyq tilikter jasalady. Vena bir tilik arqyly tazartylady.
- Qaqpaqshany qalpyna keltirý: aıaqta shaǵyn tilik jasalady jáne zaqymdanǵan qaqpaqsha qalpyna keltiriledi.
- Shýntırleý: bul tejelgen vena mańyndaǵy qan aǵymyn qaıta baǵyttaý úshin jasalatyn hırýrgııalyq operatsııa. Tútik nemese deneden alynǵan qantamyry zaqymdanǵan vena mańynda qan aǵymynyń aınalyp ótý jolyn jasaý úshin qoldanylady.
- Angıoplastıka jáne stentteý. Bul protsedýra tarylǵan nemese bitelgen venanyń sańylaýyn ashady. Angıoplastıka kezinde tejelgen venanyń sańylaýyn keńeıtý úshin shaǵyn medıtsınalyq ballon qoldanylady. Ballon venanyń ishki qabyrǵasyna jabysyp, onyń qan aǵymyn jaqsartady. Shaǵyn metall tútik (stent) vena ishine qoıylady, onyń qaıtadan tarylýyn boldyrmas úshin.
Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi ádette, ýaqyt óte kele ýshyǵady. Ózine-ózi kómektesý sharalaryn oryndaý aýyrsynýdy azaıtýǵa, aýrýdyń ýshyǵýynyń aldyn alýǵa, kúrdeli máselelerge ulaspaýyna kómektesedi.
- Dárigermen keńesińiz, eger:
- Venanyń (kóktamyrdyń ) varıkozdyq keńeıýi aýyrsynatyn bolsa
- Sımptomdar ózine-ózi kómektesý sharalaryn oryndaǵanda, mysaly, kompressııalyq shulyq kıgende nemese uzaq otyrmaýǵa, uzaq turmaýǵa tyrysqanda da ótpeıtin bolsa nemese ýshyqsa.
- Kenetten isiný nemese aýyrsyný kúsheıse, qyzba, aıaqtyń qyzarýy nemese oıyqjaralar paıda bolsa.
- Aıaqtyń oıyqjaralary uzaq ýaqyt boıy jazylmaıtyn bolsa.
Varıkoz