Mazmuny
Bıtter - basqa adamdarmen tyǵyz qatynas arqyly juǵatyn kishkentaı jándikter (Pediculushumanuscorporis).
Bıtterdiń eki túri bar: bastaǵy jáne qasaǵadaǵy bıtter.
Bul dene bıtiniń úlkeıtilgen beınesi. Bıtter qyshýdy jáne tyrnaqtyń izine uqsaıtyn teri bóritkenin týyndatady. Bıtter qyzbany, bórtpe súzegin jáne transheıalyq qyzbany týyndatatayn mıkroorganızmderdiń tasymaldaýshysy bolýy múmkin.
Bıtter kıimniń tigisinde jáne qatparynda tirshilik etedi. Olar adamnyń qanymen qorektenedi jáne jumyrtqalaryn, tirshiliginiń qaldyqtaryn teride jáne kıimde qaldyrady.
- Olar kıimde 1 aıǵa deıin tirshilik etedi.
- Bıtter adamnan túskende bólme temperatýrasynda 5-7 kúnde tirshiligin joıady.
Bıti bar adammen tikeleı qatynasta bıtter juǵady, sondaı-aq, juqpalanǵan kıimnen, súlgiden nemese tósek jabdyǵynan juǵady.
Dene bıtteri basqalaryna qaraǵanda iri keledi.
Kıimdi nemese deneni jıi jýmaǵanda, nemese tyǵyz (adamdar kóp ornalasqan) jaǵdaıda bıtterdi juqtyrýdyń yqtımaldyǵy joǵary.
Bıtter paıda bolmaıdy, eger:
- Udaıy jýynatyn bolsa
- Kıimdi jáne tósek jabdyǵyn, keminde, aptasyna bir ret jýatyn bolsa.
Kıimdi ystyq keptirgish qondyrǵyda óńdeý kıimdegi bıtterdi joıýǵa kómektesedi.
Bıtter kúshti qyshýdy týyndatady. Qyshý ádette, beldiń, qoltyq astynyń aýmaǵynda, kıimniń denege jabysqan tusynda (mysaly, ish kıiminiń baýynyń astynda) kóbirek bolady.
Teride qyzyl túıinshekter paıda bolýy múmkin. Túıinshekter qabyrshaqtanyp, nemese qasyǵannan keıin qatty bolýy múmkin.
Beldiń nemese shaptyń aýmaǵyndaǵy teri qalyńdap nemese túsi ózgerýi múmkin, eger uzaq ýaqyt boıy osy aýmaqtar bıtpen zaqymdanǵan bolsa.
Dáriger teri men kıimdi bıtterdiń bolý belgisine tekseredi.
- Eresek bıtter – kúnjit tuqymyndaı ólshemdi, alty aıaǵy bolady jáne aqshyl-sur tústi.
- Sirkeler – bıtterdiń jumyrtqalary. Olar bıti bar adamdardyń kıiminde, ádette, belinde jáne qoltyǵynda baıqalady.
Denesinde bıti bar adamnyń basyn, denesiniń ashyq tustaryn bıtter bolýyna tekserý qajet.
Bıtter, negizinen, kıimde tirshilik etedi. Bıtterden qutylý úshin juqpalanǵan kıimdi joıý nemese ystyq sýda (keminde, 55°S) jýý qajet, odan keıin kir jýatyn mashınada ystyq aınalymmen jýý qajet.
Sondaı-aq, dáriger quramynda Permetrın, Malatıon (Karbofos) nemese Benzıl Alkogol bar kremdi terige jaǵý úshin nemese jýýda qoldaný úshin taǵaıyndaıdy.
Kıimdi, tósek jabdyǵyn, súlgilerdi jýý – bıtterdi emdeýdegi eń mańyzdy qadam.
Atalǵan sharalardy oryndaý máseleni sheshedi.
Tıimdi emdeý (óńdeý) arqyly bıtter tolyǵymen joıylady.
Teridegi tyrnaq izderi juqpalaný qaýpin arttyrady. Sırek jaǵdaıda bıtter transheıalyq qyzba sekildi keıbir sırek aýrýlardyń tasymaldaǵyshy bolady. Bıtter bıti bar adamnyń qasyndaǵylarǵa jeńil beriletin bolǵandyqtan, olardy da bıtterdiń bolýyna muqııat qaraý qajet.
Kıimde bıt tabylsa nemese uzaq ýaqyt boıy qyshý ótpese, medıtsınalyq qyzmetkerdi shaqyrý qajet.
Dene bıtteri; Pedıkýlez; kezbeler aýrýy.