Mazmuny
Abstsess (irińqalta) – bul teri astynda irińniń jınalýymen sıpattalatyn ınfektsııa. Abstsess ádette altyn tústi stafılokokk jáne streptokokk sekildi bakterııalarmen baılanysty. Bul bakterııalar teridegi syzattar men jaralar arqyly enedi. Birneshe kúnnen birneshe aptaǵa deıin zaqymdanǵan tusta qyzarý, aýyrsyný, temperatýranyń artýy jáne isinýi paıda bolady, dene temperatýrasy artýy múmkin. Abstsess teri betiniń ınfektsııasyn zamanaýı jáne sáıkes emdemegen jaǵdaıda oryn alýy múmkin. Sáıkes emdeý bolǵan jaǵdaıda bul aýrýdyń boljamy sátti.
Metıtsıllın-rezıstentti stafılokokk (MRZS) - penıtsıllın qataryndaǵy antıbıotıkterge turaqtylyǵy bar bakterııalar toby, bul kóptegen onjyldyqtar boıy stafılokokty jáne teri ınfektsııalaryn antıbıotıkpen emdeýdegi kúrdeli másele boldy. Burynyraqta MRZS halyqtyń az tobynda, densaýlyq saqtaý salasynyń qyzmetkerlerinde jáne egiletin narkotıkterdi qoldanatyn adamdar arasynda taralǵan bolatyn. Búginde MRZS jalpy halyqtyń teri ınfektsııasynyń jıi sebebi bolýda. MRZS qazir «penıtsıllın qatarynan emes» antıbıotıktermen jáne zaqymdanǵan terige jergilikti kútim jasaý arqyly tabysty emdeledi. Sırek jaǵdaıda MRZS teriniń jáne jumsaq tinderdiń kúrdeli (tereń) ınfektsııalaryn týyndatýy múmkin. Stafılokokty ınfektsııa, ádette, usaq qyzyl túıinderden nemese iriń tolǵan túıinderden bastalady, olar qysqa ýaqyttyń ishinde tereń, aýyrsynatyn oıyq jaraǵa aınalýy múmkin. Eger terińizde qyzyl túıindi nemese iriń tolǵan túıindi baıqasańyz jáne ınfektsııanyń belgileri bolsa (zaqymdanǵan tustyń aýyrsynýy, qyzarýy jáne isinýi) shuǵyl túrde dárigerge kórinińiz. Kóptegen naýqastar túıinderdi órmekshiniń shaǵýy dep sanap, qatelesedi. Antıbıotıkpen emdeýdi ótkizýdiń aldynda dáriger teriniń zaqymdanǵan tusynan qyryndy alyp, zertteý taǵaıyndaýy múmkin. MRZS juqpalaný sımptomdaryna uqsaıtyn belgiler bolýynda, jáne MRZS taldaýynyń nátıjesi oń bolsa, dáriger tabletka túrindegi antıbıotık qabyldaýdy jáne zaqymdanǵan terige jergilikti emdeý taǵaıyndaıdy. Infektsııanyń saý jerge taralmaýy úshin qoldy jáne deneniń basqa ashyq tustaryn taza ustaý qajet, al jaralar emdeý kezinde zararsyz dákemen tańylýy tıis.
Abstsestiń paıda bolýyna beıimdeıtin faktorlar:
- Teriniń kez kelgen ınfektsııalary, ásirese, emdelmegen kezde
- Dıabet
- Semizdik
- Vena (kóktamyr) arqyly esirtki engizý
- Negizgi aýrýdyń nemese ony emdeýdiń saldarynan ımmýndyq júıeniń álsireýi
Abstsess kez kelgen adamda jáne deneniń kez kelgen bóliginde paıda bolýy múmkin.
Zaqymdanǵan bólikti basqan kezde abstsestegi suıyqtyqtyń bar ekenin sezýge bolady.
1-2 aptanyń ishinde aýyrsynýy, qyzarýy jáne isinýi paıda bolady. Teriniń astynda irińniń bolýy ádette, kórinbeıdi. Dene temperatýrasynyń artýy jáne jalpy dimkástik baıqalýy múmkin.
Abstsesti ózdiginshe emdeý durys emes. Dárigerge barǵanǵa deıin zaqymdanǵan bólikke jyly kompress qoıyp, jáne isiný men aýyrsynýdy joıý úshin negizinde ıbýprofen bar qabynýǵa qarsy dári qabyldaý qajet.
Zaqymdanǵan bóliktiń aýyrsynýy, qyzarýy jáne isinýi paıda bolsa, medıtsınalyq kómekke júginińiz. Eger abstsess bette bolsa jáne tez taralsa nemese qozǵalýdy shekteıtin jerde ornalasatyn bolsa, shuǵyl medıtsınalyq kómekke júginý qajet.
Aldyn ala aýyrsynýdy basý sharasynan keıin dáriger zaqymdanǵan tusty azdap tiledi, jáne abstsestegi suıyqtyqty nemese irińdi shyǵarady. Bul bakterııalardyń kópshiligin joıyp, organızmge qalǵan az mólsherimen kúresýge kómektesedi. Keıbir jaǵdaıda, bólingen iriń bakterıologııalyq zertteý ótkizý úshin zerthanaǵa jiberiledi. Qozdyrǵyshyn anyqtaý tıimdi antıbıotıkti tańdaý úshin qajet. Zertteý 2-3 kúnde ótedi. Taldaýdyń nátıjelerin alǵanǵa deıin dáriger Sizge keń aýqymdy áreket etetin antıbıotık taǵaıyndaýy múmkin. Aýyr ınfektsııa bolmasa, antıbıotıkpen emdeý taǵaıyndalmaıdy.
Eger jaǵdaı jaqsarmasa, nemese ınfektsııanyń qozdyrǵyshy keń taralmaǵan bolsa, dáriger antıbıotıkterdiń ár túrin taǵaıyndaýy múmkin. Antıbıotıkter taǵaıyndalǵan jaǵdaıda, jaǵdaı jaqsaryp, saýyǵý baıqalǵanyna qaramastan, emdeýdiń tolyq kýrsyn ótý qajet. Eger emdeý bastalǵannan keıin 2-3 kún ishinde jaǵdaı jaqsarmasa, dárigerge habarlaý qajet.