Mazmuny
Balany jubatý boıynsha keńester
Shanshý – bul qandaı da bir medıtsınalyq sebepsiz balanyń kúnine 3 saǵattan astam jylaýy. Sharshý is júzinde barlyq nárestelerde ártúrli dárejede kezdesip jatady. Barlyq náresteler bul kezeńnen ótedi.
Shamamen alǵanda bes balanyń ishinen bireýi uzaq ýaqyt aralyǵynda jylasa, bul jaǵdaıdy shanshý dep sanaýǵa bolady. Onyń paıda bolý merzimi ártúrli keledi, degenmen shanshý ádette náresteniń 3 aptasynan bastalady. Shanshýdyń shyńy náresteniń 4-6 aptasynda bolady.
Shanshýdan týyndaǵan balanyń jylaýy ádette kúnniń sońynda bastaý alady. Shanshýy bar balalar ádette kez-kelgen titirkendirgishterge sezimtal keledi. Keıbir balalar kóbinese ishek gazdarynan jaısyzdyq sezinedi. Al keıbirleri qaryn ashqannan nemese artyq tamaqtanýdan jylap jatady. Keıbir balalar belgili bir tamaqtardy nemese ana sútindegi aqýyzdy, balalarǵa arnalǵan qorektik qospalardy qoryta almaı jatady. Qorqynysh, renish nemesee alańdaý shanshý sımptomdarynyń paıda bolýyna ákelýi múmkin. Sábıdiń aınalasyndaǵy adamdar alań bolyp, ashýda nemese depressııa jaǵdaıynda júrse – bul jaǵdaıda náreste odan beter qatty jylaıtyn bolady.
Ýaqyt óte shanshý doǵarylady. Sımptomdary shamamen 6 aptadan keıin azaıyp, 12 aptada tolyq ketedi.
Eger sizdiń balańyzda 12 aptasynda áli shanshýlar bolsa, onda sizge basqa da sebepterdi boldyrmaýǵa (mysaly, reflıýks) dárigerge qaralý kerek.
Shanshýlar kóbinese kún saıyn bir ýaqytta bastalady. Ádette shanshýy bar balalar keshke qaraı beımaza bolyp keledi.
Shanshýdyń sıpmtomdary kóbinese aıaq asty bastalady. Balanyń qoldary jumylyp, aıaqtary búgilip, ishi qampıǵandaı kórinýi múmkin. Shanshý ustamasy birneshe mınýttan birneshe saǵatqa deıin sozylady. Ádette shanshý belgileri jel shyǵarǵannan nemese úlken dáretke shyqqannan soń joq bolyp ketedi. Ishtiń aýrýyna qaramastan, náresteler jaqsy tamaqtanyp, qalypty salmaq kóteredi.
Emdeýshi dárigerińiz kóbine sizge balanyń medıtsınalyq syrqatnamasy týraly, sonyń ishinde balanyń uzaq ýaqyt jylap jatyr ma degen suraqtardy qoıý arqyly shanshýlardy anyqtaı alady.
Dáriger basqa da aýrýlardy (mysaly, jaryqtar men ishek ótimsizdigin) boldyrmaý úshin medıtsınalyq tekserý jasaıdy. Eger dıagnoz anyq bolmasa, onda tekserýdi ary qaraı júrgizý kerek bolady.
Shanshýy bar balaǵa kómektesý múmkindiginshe jylaýdyń týdyratyn sebepterin anyqtaý jáne men joıýdy qamtıdy.Sondaı-aq, balany jubatatyn nárselerdi anyqtaý qajet.
Shanshýdy shaqyratyn sebepter:
· Taǵamdar: Emshek súti arqyly ótetin ónimder sizdiń balańyzǵa áser etýi múmkin. Eger balańyzdy emizetin bolsańyz, ona kofeın men shokolad sııaqty stımýlıatorlardan aýlaq bolyńyz. Birneshe apta boıy sút ónimderi men jańǵaqtardan aýlaq bolýǵa tyrysyńyz, sebebi olar baladaǵy allergııalyq reaktsııalardy týdyrýy múmkin. Bala emizetin analarǵa brokkolıdi, qyryqqabatty, burshaqtardy jáne gazdy óndirýge yqpal etetin basqa da ónimderdi shekteýi kerek dep jıi aıtylady. Degenmen, bul ónimderdiń osyǵan sebep bolyp tabylatyndyǵy jóninde dálel kóp emes,
· Balalarǵa arnalǵan qorektik qospalar: Keıbir balalar taǵamdyq qospalar ishindegi aqýyzdarǵa sezimtal bolý múmkin, sondyqtan qospany aýystyrý qajet bolady.
· Dárilik preparattar: Emshek sútinen ótetin preparattardy náresteniń jylaýyna sebep bolýy múmkin. Eger siz emshek sútimen emizip jatsańyz, siz dárigerińizben alyp jatqan dári-dármek týraly keńes alyńyz.
· Tamaqtaný: Balanyń artyq tamaqtanýynan nemese tez tamaqtanýynan aýlaq bolyńyz.. Eger qutydan tamaqtandyrý 20 mınýttan az ýaqyt bolsa, emiziktegi tesik tym úlken bolýy múmkin.
Balany jubatý boıynsha keńester
Bir balany jubatatyn nárse ekinshisin jubatpaýy múmkin. Keıbir balalar jaıalyqqa qatty oranǵandy unatady, al keıbirleri kerisinshe bos bolǵandy jón kóredi. Sondyqtan ózińizdiń balańyzǵa ne unaıtynyn qarap, sol turǵydan jubatýǵa tyrysyńyz.
• Balany neǵurlym kúndiz qolda ustap júretin bolsańyz, soǵurlym bala keshke mazasyzdanbaıdy. Ol sizdiń balańyzdy buzbaıdy. Deneńizge kııýge bolatyn balalardy tasymaldaýǵa arnalǵan rıýkzaktar (kengýrý-rıýkzaktar) balańyzdy berik ári yńǵaıly ustaýdyń tamasha tásili bolýy múmkin.
• Balańyzdy jaılap terbetińiz. Terbetý balany tynshtandyryp, onyń gaz shyǵarýyna kómektesedi. Balalar jylaǵan kezde aýany kóbirek jutyp qoıady. Sonyń saldarynan gazdar kóbeıip, múmkin sodan ishte aýrý sezimi paıda bolady, keıin budan bala qatty jylaı bastaıdy. Bul tsıkldy buzý ońaıǵa soqpaıdy. Balalardyń terbelme-kreslolary bastaryn álsin ustaı alatyn 3 aptadan asqan sábılerge jaqsy balama bolyp tabylady. Balańyzdy ándetip terbetseńiz bala tynyshtalady.
• Balyńyzdy tik qalypta ustańyz. Ol aǵzadaǵy gazdardyń shyǵýyna jáne qyjyldy azaıtýǵa septik etedi. Jyly oramal nemese bótelkedegi jyly sýdy balańyzdyń ishine qoısańyzbala tynyshtalady.
• Keıbir balalar uıyqtaı almaǵanda ishpen jatqandy, sol ýaqytta onyń arqasynan sıpaǵanyn unatady. Balańyzdy ishpen jatqyzyp uıyqtatpańyz. Ishpen jatyp uıyqtap qalatyn nárestelerde BJÓS (balanyń jedel ólý sındromy) damý qaýpi joǵary.
• Balańyzǵa emizikti usynyńyz. Keıbir balalar birdeneni soryp, emip jatqandy unatady.
• Eger siz balańyzdy emizetin bolsańyz, ekinshi emshekti usynar aldynda balańyzdy birinshi emshektegini tolyq emip bitiriýne múmkindik berińiz. Emshek sútiniń kontsentratsııasy azyqtandyrý kezinde ózgeredi. Tamaqtandyrýdyń basynda sút quramynda kalorııa jáne maı az bolady. Keıinnen súttiń áldeqaıda qorektisi keledi jáne balany lezde tynshtandyrady. Eger balańyz qolaısyzdyq sezip nemese kóp tamaqtanatyn bolsa, onda siz 2-3 saǵat ýaqytta bir ǵana emshekpen emizińiz. Bul balaǵa súttiń eń qorektisinen alýǵa múmkindik beredi.
• Keıbir balalar avtokólikte júrip kele jatqanda ózin tynysh sezinedi. Eger sizdiń balańyzǵa ol kómektesse, avtokóliktiń qozǵalysyn jáne dybysyn uqsatatyn quraldy nemese oıynshyqty satyp alýyńyzǵa bolady.
• «Aq» shý (mysaly, sarqyrama shýy) keıbir balalardy tynyshtandyrýy múmkin. Siz «aq» shý nemese jeldetkish, shańsorǵysh, kir jýatyn mashına, ydys jýatyn mashına dybystaryn shyǵaratyn aspaptardy satyp ala alasyz.
• Keıbir ósimdik qaınatpalary men dári-dármekter gaz óndirýdi azaıtýǵa kómektesedi. Mańyzdysy olardyń organızmge sińirilmeıtindigi jáne balalarǵa qaýipsiz bolýy Eger sizde balańyzdy shanshýdyń aýyr túri bolsa, dáriger kúshti áserli dári-dármekterdi taǵaıyndaı alady
Ádette nárestelerde shanshý 3-4 aılarynda joq bolyp ketedi.
Múmkin bolatyn asqynýlar
Asqynýlar bolmaıdy
Eger balańyz kóp jylaıtyn bolsa dárigerge qaralyńyz. Basqa da qaýipti sebepterdi joqqa shyǵarý asa mańyzdy.
Kelesi jaǵdaıda dárigerge mindetti túrde qaralyńyz:
• balanyń minezi-qulqy aıaq asty ózgerse;
• jylap jatqan balada qyzba, boı bermeıtin qusý, ishtiń ótýi, nájistegi qan nemese asqazanǵa qatysty basqa máseleler bolsa
Balańyzdyń densaýlyǵyna mazasyzdansańyz, kóńilińizde úreı týyndasa – dereý kómek surańyz.
Sizdiń balańyz aldyn alý sharalaryna qaramastan mazasyz bolýy múmkin.
Alaıda durys emizý jáne shanshýdyń sebebin anyqtaý týraly bilimniń ákeler paıdasy mol. Eger siz balańy emizseńiz, onda laktatsııa týraly keńester qajet bolary sózsiz.
Shanshý bastalǵanǵa deıin sizdiń balańyzdy ne jubabatatyn bilip alǵanyńyz jón. Eger siz bilgen bolsańyz,onda balany tez jubatýǵa ári mazasyzdanýyn toqtatýǵa bolady
Sınonımderi
Balalardaǵy shanshý
Tegter:
balanyń jylaýy
náresteler
shanshýy bar balalar
ishek gazdary
ashtyqtan jylaý
artyq tamaqtaný
tym tez tamaqtandyrý