Anyqtamasy
Tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter (jaman holesterın)
Joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter (jaqsy holesterın)
Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter (jaman holesterın)
Holesterın –deneniń árbir múshesiniń quramynda bolatyn, jumsaq jáne balaýyz tárizdi zat. Adam aǵzasynyń durys qyzmet etýi úshin az mólsherde holesterın qajet. Biraq ta qandaǵy holesterın deńgeıiniń joǵarlanýy arterııalardyń bitelýine jáne júrek aýrýlarynyń damýyna alyp keledi
Qandaǵy holesterın deńgeıin anyqtaý sizge jáne sizdiń dárigerińizge júrek aýrýlarynyń, ınsýlttiń jáne t.b. aýrýlardyń damý qaýpin tabýǵa múmkindik beredi.
Holesterınniń qalypty deńgeıi júrek qan-tamyrlarynyń aýrýyna, qant dıabetine jáne basqa da qaýipti faktorlarǵa áser etedi. Siz úshin eń tıimdi joldy tek dáriger ǵana taýyp bere alady.
Holessterınge taldama júrgizý
Holesterın jaqsy jáne jaman bolyp bólinedi. Olardyń árqaısysyn anyqtaıtyn birneshe taldaý túrleri bar. Bastapqy synaq retinde qandaǵy jalpy holesterın deńgeıin anyqtaý úshin dáriger sizge qan taldaýyn jasaýy múmkin. Bul jaǵdaıda qandaǵy holesterınniń jalpy deńgeıi esepteledi.
Sondaı-aq, dáriger sizge qannyń lıpıdti profılin anyqtaý maqsatynda taldaý taǵaıyndaýyly múmkin. Ol óz kezeginde kelesi anyqtamalardy qamtıdy:
• Jalpy holesterınder;
• Tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter (jaman holesterın);
• Joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter(jaqsy holesterın);
• Úshglıtserıdterdi (qandaǵy maılardyń basqa túri);
• Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter (jaman holesterın) kiredi.
Lıpoproteıder maılar men aqýyzdan turady. Olar qanmen holesterındi, úshglıtserıdti jáne basqa maılardy adamnyń dene múshelerine jetkizedi.
Qaı kezde tekserilý kerek?
35 jasqa deıingi er azamattar jáne 45 jasqa deıingi barlyq áıelder qandaǵy holesterın deńgeıin anyqtatýy tıis. Keıbireýler óz qalaýlarymen 20 jasynda da teksertse bolady. Erte jastan holesterın deńgeıin anyqtaý tek myna jaǵdaılarda qajet bolady:
• Eger sizde qant dıabeti, júrek aýrýlary, ınsýlt jáne arterıaldy gıpertenzııa bolsa, siz osy taldaýlardy erterek jasaǵanyńyz jón.
• Eger alǵashqy taldaý nátıjesi qalypty bolsa, onda qandaǵy holesterın deńgeıin ár 5 jyl saıyn ǵana anyqtatyp tursa bolady;
• Eger siz holesterın deńgeıin tómendetetin preparattardy qabyldap jatsańyz, onda taldaýdy jyl saıyn jasaǵanyńyz jón.
Jalpy holesterın
Jalpy holesterınniń qalypty deńgeıi 180-200 mg/dl aralyǵynda nemese odan da tómen bolýy tıis. Eger jalpy holesterınniń deńgeıi qalypty bolsa, sizge qannyń lıpıdti profılin anyqtaýdaǵy basqa da taldaýlar jasaýdyń qajeti shamaly.
Tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter (jaman holesterın)
Tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter arterııanyń bitelýine alyp kelýi múmkin. Sol sebepten, ony «jaman» holesterın dep ataıdy. Tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń qandaǵy deńgeıi tómen bolýy tıis. Biraqta tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń deńgeıi qalyptydan tómenirek bolsa, júrek aýrýlary men ınsýlttiń damý qaýpi joǵarlaıdy. Qandaǵy tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń deńgeıi 190 mg/dl joǵary bolsa bul kórsetkish qalyptydan artqan dep esepteledi.
70-189 mg/dl arasyndaǵy tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń deńgeıi joǵary dep, kelesi jaǵdaılarda esepteledi:
• Eger jasyńyz 40-75 jáne sizge qant dıabeti dıagnozy qoıylsa;
• Qant dıabetine qosa júrek aýrýlarynyń damý qaýipi joǵary bolsa;
• Sizde júrek aýrýlarynyń damý qaýipi ortasha nemese joǵary deńgeıde bolsa.
Eger siz qanyńyzdaǵy holesterın deńgeıin tómendetý úshin dáriler iship júrseńiz, dárigerden qosymsha keńes surańyz, dárigerler onyń durys qoldaný jolyp sizte túsindirip beredi.
• Dárigerlerdiń keıingi ýaqyttardaǵy keńesine sáıkes holessterın –TTLP-nyń belgelengen dárejesin qalyptastyrý qajet bolmaıtyn kórinedi. Kúshti dáriler naýqastarǵa úlken qaýiptilikpen uysynylyp jatyr.
• Degenmen, keıbir usynystar belgilengen dárejege jetý úshin óz degenine kóndirip te jatyr
Holesterın-TJLP (jaqsy holesterın)
Joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń qandaǵy deńgeıi joǵary bolýy tıis. Zertteýshiler erler men áıelderdiń qandarynda joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter qanshalyqty joǵarlansa, sonshalyqty júrektiń ıshemııalyq aýrýynyń damý qaýipi tómendeıtinin anyqtady.Sondyqtan joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdi «jaqsy» holesterın dep ataıdy. Joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń qalypty deńgeıi 40-60 mg/dl teń.
Holesterın-LPONP (Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter) (jaman holesterın)
Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń quramynda úshglıtserıdter óte kóp. Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter arterııalardyń qabyrǵasyna holesterınniń tunýyna múmkindik beredi, sondyqtan ony «jaman» holesterın dep ataıdy.
Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdterdiń qandaǵy qalypty deńgeıi 2-30 mg/dl teń.
Eskertýler
Keıbir kezde holesterın deńgeıi kerisinshe tómen bolýy múmkin. Bul jaǵdaıda dáriger sizge tamaqtaný ratsıonyńyzdy ózgertýge jáne holesterın deńgeıin joǵarlatatyn preparattardy qabyldaýǵa keńes beredi.
Tegter:
holesterın
Jalpy holesterın
Tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter
Joǵary tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter
Óte tómen tyǵyzdyqtaǵy lıpoproteıdter
Úshglıtserıdter
qant dıabeti
ınsýlt
Arterıaldy gıpertenzııa