Mazmuny
Omyrtqa baǵany kanalynyń stenozy – omyrtqa baǵany kanalynyń tarylýy, ol julynǵa qysym túsýi nemese omyrtqalar arasyndaǵy sańylaýdyń tarylýy saldarynan bolady.
Omyrtqa baǵany kanalynyń stenozy - omyrtqa baǵanynyń bel nemese moıyn bóliminiń tarylýy. Stenoz nerv túbirtekteriniń qysylýyna jáne aıaqtaǵy aýyrsynýdyń jáne álsizdiktiń paıda bolýyna aparýy múmkin. Qabynýdy azaıtý úshin dáriler nemese steroıdtyq preparattardyń ınektsııalary taǵaıyndalady. Konservatıvtik emdeý ádisteriniń tıimsizdigi jaǵdaıynda hırýrgııalyq operatsııa ótkiziledi, ol nervterge túsetin qysymdy azaıtýǵa baǵyttalady.
Omyrtqa baǵany kanalynyń stenozy ádette, egde jastaǵylarda kezdesedi. Julyn men omyrtqa baǵany kanalynyń qabyrǵasynyń arasynda keńistik ornalasqan, ol jumsaq maıly talshyqqa jáne julyn sarysýyna tolǵan. Jas óte kele osy keńistik buzylysqa jáne kebýge ushyraıdy, sondaı-aq, artrıttiń saldarynan omyrtqa baǵany súıeginiń jáne baılamdardyń qalyńdaýy oryn alady.
Omyrtqa baǵany kanalynyń stenozy, sondaı-aq, kelesi jaǵdaılardan týyndaıdy:
• Omyrtqa baǵanynyń artrıti, ádette, egde jastaǵy jáne orta jastaǵy adamdarda kezdesedi
• Pedjet aýrýy jáne ahondroplazııa sekildi súıek aýrýlary
• týa bitken stenoz, omyrtqa baǵanynyń anatomııalyq erekshelikterine baılanysty
• omyrtqa aralyq dıskilerdiń jaryǵy nemese aýytqýy
• nerv túbirtekterine nemese julynǵa qysym túsiretin jaraqattyń bolýy
• omyrtqa baǵanynyń isikteri.
Aýrýdyń sımptomdary ýaqyt óte kele nasharlaýy múmkin. Sımptomdar, kóbinese, deneniń bir jaǵynda paıda bolady, biraq, eki aıaqty da zaqymdaýy múmkin.
Sımptomdaryna jatady:
• arqanyń, bókseniń, sıraqtyń nemese moıyndaǵy, ıyqtaǵy, bilektegi jansyzdaný, qurysý nemese aýyrsyný
• qoldaǵy nemese aıaqtaǵy álsizdik
Kóbinese, sımptomdar tik turǵan jaǵdaıda nemese júrgende paıda bolady nemese nasharlaıdy. Olar otyrǵanda nemese alǵa eńkeıgende azaıady nemese joıylady. Naýqastardyń kópshiligi uzaq jaıaý júrýdi kótere almaıdy.
Bul aýrýǵa shaldyqqandar velosıpedti júrgizgende jeńil aýyrsynýdy sezinedi.
Kúrdeli sımptomdaryna jatady:
• tepe-teńdiktiń jáne júristiń buzylýy
• neseptiń nemese nájistiń ustamaýy
Qaraý kezinde dáriger aýyrsynýdyń tusyn tabýǵa tyrysyp, qozǵalysqa áserin anyqtaıdy. Dáriger Sizden ótinedi:
• Otyrýdy, turýdy jáne júrýdi.
• Ókshege, aıaqtyń ushyna turýdy.
• Alǵa, artqa jáne jan-jaqqa ıilýdi.
• Arqaǵa jatyp, aıaqty tik kóterýdi.
Eger bul kezde aýyrsyný kúsheıetin bolsa, aıaqta jansyzdaný jáne shanshý bolsa, bel- segizkóz radıkýlıti bolýy múmkin.
Dáriger kúshińizdi jáne aıaqty qozǵaltý, tizeni búgý-jazý qabiletin baǵalaıdy.
Júıke júıesin tekserýde refleksterdi tekserý úshin dáriger rezeńke balǵany qoldanady. Sezimtaldyqty tekserý terige ıne tıgizýmen, maqta tyǵynmen nemese qaýyrsynmen anyqtalady. Deneniń qaı jerinde seziný azdyǵyn aıtý qajet.
Mıdy jáne júıke júıesin zertteý aıaqtaǵy álsizdikti jáne sezimtaldyqtyń tómendeýin rastaıdy. Kelesi zertteýler ótkizilýi múmkin:
• Elektromıografııa
• omyrtqa baǵanynyń MRT nemese KT
• omyrtqa baǵanynyń rentgenografııasy.
Beldegi udaıy jáne keıde kúsheıetin aýyrsynýda úı jaǵdaıyndaǵy kútim jáne aýyrsynýdyń qaıtalanatyn kórinisteriniń aldyn alý hırýrgııalyq emdeýge júginbeýge kómektese alady.
Emdeýshi dáriger naýqasty aýyrsynýmen kúresýge jáne salaýatty ómir saltyn ustanýǵa úıretedi.
• Dáriger fızıoterapııany taǵaıyndaıdy. Fızıoterapevt aýyrsynýdy azaıtatyn arnaıy dene jattyǵýlaryn oryndaýǵa keńes beredi. Moıyn bulshyq etterin nyǵaıtatyn jattyǵýlardy oryndaýdy kórsetedi.
• Massaj jáne ıne salý da usynylady. Keıde olardyń birneshe seansy arqadaǵy jáne moıyndaǵy aýyrsynýdy azaıtýǵa kómektesedi.
• salqyn kompress jáne jylý basý asqyný kezindegi aýyrsynýdy azaıtady.
• Arqadaǵy jáne beldegi aýyrsynýda qoldanylatyn kóptegen preparattar bar.
Aýyrsyný ómirge kúshti áser etse, psıhologpen keńesý qajet. Emdeýdiń bul túri aýyrsynýdy túsine bilýge jáne onymen kúresýge kómektesedi.
Hırýrgııalyq emdeý
Eger aýyrsyný konservatıvtik emdeýde joıylmasa, sezimtaldyqtyń tómendeýinde jáne qozǵalýdyń qıyndaýynda hırýrgııalyq operatsııa jasaý qajet. Operatsııa nervterge nemese julynǵa qysym túsirýdi azaıtý maqsatynda ótkiziledi.
Dárigermen keńesip, operatsııanyń kúnin belgileý qajet.
Ýaqyt ótkende omyrtqa baǵany kanaly stenozynyń sımptomdary kúsheıedi, bul uzaq ýaqyt ishinde oryn alady.
• Uzaq ýaqyt boıy beli aýyratyn adamdar operatsııany ótkizgennen keıin tolyǵymen aýyrsynýdan tolyq qutyla bermeıdi. Spondılodez (omyrtqalardy jáne dıskilerin turaqtandyrýǵa baǵyttalǵan hıýrgııalyq aralasý) aýyrsynýdy jáne aýrýdyń qalǵan sımptomdaryn tolyǵymen joımaýy múmkin.
• MRT jáne basqa zertteý ádisterin qoldanýdyń ózinde hırýrg operatsııadan keıin jaǵdaıdyń jaqsarýy týraly boljaı almaıdy.
Aýrýdyń boljamy
Jumysqa jáne tirshilikke ózgeris engizip, omyrtqa baǵany kanaly stenozyna shaldyqqan kóptegen adamdar uzaq jyldar boıy belsendi ómir saltyn ustana alady.
Omyrtqa baǵanyndaǵy operatsııa aýrýdyń sımptomdaryn ishinara nemese tolyǵymen joıady. Uzaq ýaqyt boıy beli aýyratyn adamdar operatsııany ótkizgennen keıin tolyǵymen aýyrsynýdan tolyq qutyla bermeıdi. Spondılodez (omyrtqalardy jáne dıskilerin turaqtandyrýǵa baǵyttalǵan hıýrgııalyq aralasý) aýyrsynýdy jáne aýrýdyń qalǵan sımptomdaryn tolyǵymen joımaýy múmkin.
Operatsııadan keıin omyrtqa baǵany jaǵynan asqyný paıda bolýy múmkin. Ustaǵysh nemese bandaj qoldaný qajet. Bolashaqta birneshe operatsııa (lamınektomııa jáne spondılodez) ótkizgende asqynýlar qaýpi joǵary.
Sezimtaldyqtyń bolmaýy aıaqtyń zaqymdanýyna aparýy múmkin. Aýyrsynýdy sezinbegendikten, ınfektsııa qosylýy múmkin. Nervterge qysym túsýinen bolǵan ózgerister udaıy bolýy múmkin, qysymdy azaıtý sharalaryn oryndaǵannyń ózinde.
Omyrtqa baǵany kanalynyń stenozynyń sımptomdarynda medıtsınalyq kómekke júginý qajet. Muqııat qadaǵalaýdy qajet etetin kúrdeli sımptomdar kelesideı:
• tepe-teńdiktiń buzylýy jáne júristiń turaqty emestigi
• neseptiń nemese nájistiń ustamaýy.
Psevdo-aqsaý; Omyrtqa baǵany kanalynyń ortalyq stenozy; arqa stenozy; Omyrtqa baǵany kanalynyń foramınaldyq stenozy; omyrtqa baǵanynyń buzylysty aýrýy.