Mazmuny
Qyrma temiretki (mıkrosporııa) – teriniń juqpaly aýrýy, parazıtarlyq zeńderden (adam organızminde parazıtarlyq mekendeıtin mıkrobtar) týyndaıdy.
Qyrma temiretki shashtyń tazdanyp túsýine aparady. Tazdaný oshaqtary birtindep qosylyp, shash túbiniń edáýir aýmaǵyn alýy múmkin.
__
Temiretkiniń bul túri deneniń kez kelgen bóligin zaqymdaýy múmkin: qoldyń, bilektiń, alaqannyń, aıaq ushynyń terisin, aıaq-qoldaǵy tyrnaqty, shap qyrtysyn, qoltyq asty oıysyn, shashtyń túbin, bet pen dene terisin.
Qyrma temiretki kez kelgen jasta juǵýy múmkin; áıelder de, erler de shaldyǵady.
Degenmen, aýrý 3-7 jas aralyǵyndaǵy balalarda, qyzdarǵa qaraǵanda uldarda jıi kezdesedi.
Qyrma temiretkini týyndatatyn parazıtarlyq zeńder – bul Microsporumcanis,Trichophytontonsurans. Zeńderdiń bul túri sporalar túzedi (zeńniń qolaısyz jaǵdaıǵa turaqty bolatyn kúıi).
Zeńderdiń juǵýyna teriniń usaq zaqymdanýlarynda, ımmýnıtettiń buzylysynda beıimdilik bolady.
Aýrý juqpaly janýarmen (ádette, mysyq nemese ıt) tikeleı qatynasta beriledi.
Adamnan juqtyrý onymen tikeleı qatynasta jáne onyń zattaryn (taraǵyn, bas kıimin, súlgisin, t.b.) paıdalanýda bolýy múmkin.
Balalar kóbinese, terige juqpalanǵan shashtyń, teri qabyrshaǵynyń túsýinde juqtyrady, sondaı-aq, úıdegi turmys zattary arqyly da juqtyrýy múmkin.
Jalǵyz oshaq paıda bolǵanda derttený úrdisiniń teri boıymen taralýy zeńniń sporasy bar ysqyshpen, gýbkamen ysqylaýda oryn alady.
Tyrnaqtyń qyrma temiretkimen zaqymdanýynda olar bulyńǵyrlanyp, synǵyshtanyp, úgetile bastaıdy.
Shashtyń túbinde qyzyl dóńgelek daqtar paıda bolady, ol jerde shashtar teri deńgeıinde synady, birdeı etip kesilgendeı bolyp kórinedi. tazdaný paıda bolady.
Denede zaqymdanǵan tustardyń pishini sopaq qyzyldaý daq tárizdi bolady, osy jerlerde qabyrshaqtaný, qyshý paıda bolady.
· Dárigerdiń qaraýy
· Qannyń jalpy taldaýy (qajet bolsa, 10 kúnde 1 ret qaıtalaý qajet)
· Dertti materıaldy zeńderge mıkroskopııalyq zertteý (zaqymdanǵan tustan qyryndy dıagnozdy naqtylaý jáne emdeýdi baqylaý úshin jasalady).
Qyrma temiretkini emdeýdiń maqsaty – dermatomıkozdy (zeńnen týyndaǵan teri aýrýy).
Zeńge qarsy preparattardy qabyldaý, emdeý uzaqtyǵy 6-8 apta.
Sondaı-aq, dáriger oshaqtyń ári qaraı terige taralýynyń aldyn alý úshin zeńge qarsy qurambóligi bar sýsabyndy qosymsha taǵaıyndaýy múmkin.
Qyrma temiretkiden tolyq arylý - kúrdeli másele. Aýrý tolyq emdeý kýrsynan keıin de paıda bolýy múmkin. Kóptegen jaǵdaılarda jasóspirimderde qyrma temiretki jynystyq jetilýge jetkende ózdiginshe ótýi múmkin.
Saýyqqannan keıin de adam dárigerdiń baqylaýynda bolady.
Ózińizde nemese balańyzda qyrma temiretkiniń sımptomdary paıda bolsa, dárigerge kórinińiz. Úı jaǵdaıynda emdelý kóptegen jaǵdaıda jetkiliksiz bolady.
Kezbe janýarlarmen qatynastan alshaq bolý qajet, al úı janýarlaryn veterınarǵa udaıy kórsetip turý qajet. Qyrma temiretkige shaldyqqan adamdarǵa jeke gıgıena qaǵıdalaryn asa muqııat qadaǵalaý qajet.
Aqparat kózi: AQSh Ulttyq densaýlyq ınstıtýttarynyń málimetter qory:
http://www.nlm/nih.gov/medlineplus/
Materıaldy daıyndaǵandar: SymbatTajıeva, HealthSity jobasynyń derbes úılestirýshisi; AkmaralKýlanbaeva, HealthSity jobasynyń derbes úılestirýshisi.
Redaktsııalyq alqa:
Almaz Sharman, medıtsına professory
Lázat Aqtaeva, m.ǵ.d.
Shyńǵys Jumaǵulov, zdrav.kz portalynyń kontent-menedjeri