Mazmuny
Atalyq bezdiń jaraqattarynyń sebebi qandaı?
Atalyq bezdiń jaraqatynyń sımptomdary qandaı?
Atalyq bezdiń jaraqattary qalaı emdeledi?
Atalyq bezderde erlerdiń gormondary jáne sháýet óndiriledi. Bul umanyń (penıstiń artynda ornalasqan teri-bulshyq ettik túzilis) ishindegi eki jumyrtqa tárizdi aǵzalar.
Atalyq bezdiń jaraqattarynyń sebebi qandaı?
Atalyq bezdiń jaraqattary ótip ketetin (mysaly, pyshaqtan, qarýdan) nemese syrttaı (zatpen soqqy) bolatyndyǵyna qaramastan, olardyń barlyǵy atalyq bezdiń ishinara jáne tolyq jarylysyna, atalyq bezdi joǵaltýǵa aparýy múmkin,
Oq nemese pyshaq sekildi ótip ketetin zattardan bolatyn jaraqattar umanyń azdaǵan zaqymdanýyna, jáne qantamyrlary men atalyq bezdiń óziniń aýyr jaraqattaryna aparýy múmkin. Sondaı-aq, jaraqattar tikeleı soqqydan bolýy múmkin, mysaly, beısbol oıynynda, bul kezde atalyq bezdiń qabyǵy jarylýy jáne onyń qantamyrlary zaqymdanýy múmkin.
Atalyq bezdiń jaraqatynyń sımptomdary qandaı?
Atalyq bezdiń nemese umanyń jaraqatynda alǵashqy sımptom retinde kúshti aýyrsyný paıda bolatyndyǵyna qaramastan, jaraqattyń umanyń ishinde zaqymdaný týyndatatyndyǵyn eskerý qajet. Atalyq bezdiń qabyǵynyń zaqymdanýynda nemese jarylýynda qan ketýi paıda bolady, qan umany sozyp, shıryqtyrady. Sonymen qatar, qannyń jınalýy ınfektsııaǵa aparýy da múmkin, sondaı-aq, atalyq bezdi joǵaltý nátıjesinde nemese qalǵan atalyq bezdi ózindik ımmýndyq júıeniń zaqymdaýynda bala órbitýde máseleler paıda bolýy múmkin. Aýyr jaraqattarda zaqymdanǵan atalyq bezdi ishinara nemese tolyq alyp tastaý qajet bolýy múmkin.
Atalyq bezdiń mańyndaǵy kúshti aýyrsyný epıdıdımıtke – atalyq bezdiń qosalqysynyń juqpasymen nemese qabynýymen baılanysty bolýy múmkin. Epıdıdımıtte qosalyq atalyq bezben qosa azdap isinip, qabynady. Bul aýrýdy emdemese, qan aınalymy buzylysy saldarynan atalyq bezdi joǵaltýǵa aparýy múmkin.
Joǵaryda atalǵan sımptomdar ádette, jeńil emdeledi. Biraq, bir tań qalatyny, atalyq bezdiń isikteriniń edáýir sany azdaǵan jaraqattardan keıin, atalyq bezderdi muqııat qaraǵanda anyqtalady. Kóptegen erler ózderin durystap qaraǵanǵa deıin atalyq bezdiń qabyǵynyń ústinde bolatyn aýyrsynbaıtyn, qatty túzilistiń bar ekendigin bile bermeıdi. Kópshilik soqqyny elemeı, medıtsınalyq kómekke júginbeı, qatelesedi. Atalyq bezdiń jaraqaty shuǵyl medıtsınalyq kómekti talap etedi! Eger atalyq bezdiń qaterli isigi erte satysynda anyqtalsa, ony emdep, jazýǵa bolady. Kesh satysynda anyqtalǵan qaterli isikter kóbinese, operatsııany, sáýlelik, hımııalyq emdeýdi talap etedi.
Umanyń jaraqatyn alǵan erler ýrolog-dárigerge barýy qajet. Medıtsınalyq kómekke júginý sebepteri:
- Umanyń kez kelgen ótip ketken jaraqattary
- Umanyń soqqysy jáne/nemese isinýi
- Nesep shyǵarýdyń qıyndaýy nemese nesepte qan bolýy
- Atalyq bezdiń jaraqatynan keıin paıda bolatyn qyzba.
Atalyq bezdiń jaraqattary qalaı emdeledi?
Ýrolog atalyq bezdiń zaqymdaný dárejesin qarapaıym medıtsınalyq qarap, tekserýde anyqtaı alady. Jaraqat jáne aýrýdyń tarıhy týraly suraqtardan keıin ýrolog umanyń ishin zertteýge kirisedi. Bul kezde dáriger atalyq bezdi jaýyp turǵan qabyqshany, jáne atalyq bezdiń jumsaq qosalqysyn jeńil tabady. Dáriger atalyq bezdiń qurylysyn, tamyrlaryn sezinýi qajet, olardyń zaqymdanbaýyn bilý úshin.
Eger barlyǵy qalypty bolsa, jáne qandaı da bir zaqymdaný bolmasa, ýrolog aýyrsynýdy basatyn preparattardy taǵaıyndaıdy, mysaly, atsetamınofen nemese ıbýprofen. Naýqasqa umany ustaý úshin Djok beldigin kıip júrý usynylady.
Eger ýrologqa zaqymdaný túsiniksiz bolsa, umanyń ÝDT (ÝZI) taǵaıyndalady. Tekserý barysynda dáriger umanyń, atalyq bezdiń, qosalqylarynyń, uryq tútiginiń beınesin alyp, qan aǵymyn zertteıdi.
Kórneki ádisterdiń eshqaısysy 100% dáldik bermese de, ýltradybystyq zertteý – tańdaýly ádis, sebebi, ony oryndaý jeńil, rentgen sáýlesi qoldanylmaıdy, umanyń qurylysyn aıqyn beıneleıdi. Sırek jaǵdaıda ýrologtar MRT taǵaıyndaıdy, bul kúrdeli tekserý túri, ol ÝDT (ÝZI) keıin kóptegen suraqtar qalsa, ótkiziledi.
Eger kez kelgen kórneki tekserýlerde atalyq bezdiń jaraqaty anyqtalsa, ádettegi áreketter algorıtmi – jalpy narkozben operatsııa jasaý, ol kezde umada tilik jasalyp, ishindegisi zerttelinedi. Eger atalyq bezdiń jarylýy az jáne ony qalpyna keltirý múmkin bolsa (qanmen jaqsy qamtamasyz etilý, atalyq bezdiń qalǵan bóliginiń jaqsy saqtalýy), ýrolog ádette, aqaýdy tigis salýmen qalpyna keltiredi, sodan keıin umadaǵy tilikti tigispen jabady. Keıde drenaj maqsatynda umada plastık tútik qaldyrylady. Bul kezde tútik boıymen qan jáne basqa suıyqtyq alynyp tastalynady.
Keıde jaraqat kúrdeli bolýyna saı, atalyq bez qalpyna kelmeıdi. Mundaıda ýrolog atalyq bezdi alyp tastaıdy. Bul degenimiz – bedeýlik emes. Ekinshi atalyq bez saý bolsa, bala órbitý qabileti saqtalady. Sonymen qatar, naýqastyń gormon deńgeıi turaqty bolýy tıis, sebebi, bir ǵana atalyq bez qyzmet etedi.
Eger naýqasty qaraý jáne ÝDT (ÝZI) jaraqat epıdıdımıtke baılanysty bolǵandyǵyn kórsetse, hırýrgııalyq emdeýdiń qajeti joq, naýqasqa qabynýǵa qarsy dárilik preparattar taǵaıyndalady, mysaly, ıbýprofen jáne Djok beldigin kıip júrý usynylady. Qajet bolsa, ýrolog antıbıotıkterdi taǵaıyndaıdy. Isiný ádette, 6-8 apta ishinde ótedi. Ózgeristi baqylaý úshin naýqasqa birneshe ret ýrologqa kóriný qajet. Alaıda, dáriler jáne Djok beldigi kómektespeıtin bolsa, hırýrgııalyq operatsııa jáne atalyq bezdi alyp tastaý qajet bolýy múmkin.