Mazmuny
Dárigerge qaı ýaqytta kóriný kerek
Sınonımderi
Jalpy aqparat
Mıalgııa – kóp kezdesetin, bir ǵana emes, birneshe jerge áser etetin bulshyqettik aýrý. Sondaı aq bulshyqet aýrýy - bulshyqetpen baılanysty baılamdardyń , sińirlerdiń, sondaı-aq fassııanyń, jánede jumsaq tinderdiń, súıekterdiń, ishki aǵzalardyń aýrýlarymen de baılanysty bolyp keledi
Bulshyqet aýyrýy kóbinese sharshaǵannan, dene belsendiligi artqannan nemese dene jattyǵýlarynan keıin paıda bolady. Mundaı jaǵdaılarda, negizinde, burshyq ettiń jıyrylatyn jeri jáne qatty kúsh túsken jeri aýyrsynyp turady. Ádette, aýyrsyný qandaı is-árekettiń áserinen týyndaǵany belgili bolady.
Bulshyqettiń aýyrsynýy, sondaı-aq belgili bir ınfektsııalar (tumaýmen qosa) jáne búkil aǵzadaǵy dáneker tinine áser etetin júıelik aýrýlar sııaqty aýrýlardyń belgileriniń biri bolýy múmkin (mysaly, qyzyl jegi).
Bulshyqet aýyrsynýynyń eń kóp taraǵan sebepteriniń biri- fıbromıalgııa. Bul bulshyqetterdegi jáne ony qorshaǵan jumsaq tinderdiń aýyrsynýy, uıqynyń buzylýy, sharshaý jáne bas aýrýlary sııaqty sımptomdarmen sıpatalady.
Sebepteri
Bulshyqettegi aýyrsynýlardyń eń kóp taralǵan sebepteri:
• Zaqymdaný nemese jaraqat alý, sonyń ishinde sozylý;
• Bulshyqetke shamadan tys kúsh salý;
• Kúshený nemese stress;
Bulshyqet aýyrýy mynadaı jaǵdaılarda da oryn alady:
• Keıbir dári-dármekterdi qabyldaǵanda;
• Arterııalyq qysymdy tómendetý úshin ACE tejegishterin qoldanǵanda;
• Kokaın paıdalanǵanda;
• Holesterındi tómendetý úshin qoldanylatyn statınder;
• Dermatomıozıtte;
• Elektrolıttiń tepe-teńsizdigi (qandaǵy kalıı nemese kaltsıı deńgeıiniń tómendeýi);
• Fıbromıalgııa.
Infektsııalardyń áserinen, sonyń ishinde:
• Tumaý;
• Laım aýrýy;
• Bezgek;
• Bulshyqettiń abstsessi;
• Polıomıelıt;
• Jartasty taýdyń tańbaly qyzbasy
• Trıhınellez (dóńgelek qurt);
• Qyzyl jegi;
• Revmatıkalyq polımıalgııa;
• Polıomıozıt;
• Rabdomıolız.
Úı jaǵdaıynda kútim jasaý
Aýyr jumys júktemesinen nemese jaraqattyń áserinen paıda bolǵan bulshyqet aýyrsynýlaryn basý úshin aýyrsynǵan dene bóligin demaldyryp nemese atsetamınofendi nemese ıbýprofendi qabyldaý qajet. Aýyrsyný men qabynýdy azaıtý úshin alǵashqy 24 - 72 saǵat ishinde jaraqattanǵan jerińizge muzdy basyńyz. Sodan keıin tynyshtandyrý úshin jyly nárse basýǵa bolady .
Shamadan tys denege túsken salmaqtan keıin jáne fıbromıalgııadan bolatyn bulshyqet aýyrýyn massaj arqyly basýǵa bolady. Sondaı-aq, uzaq demalys kezeńinen keıin jeńil sozylý jattyǵýlary paıdaly.
Turaqty dene jattyǵýlary qajetti bulshyqet tonýsyn qalpyna keltirýge kómektesedi. Jaıaý júrý, velosıped aıdaý jáne júzý de paıdaly. Fızıoterapevt sizge jalpy ál-aýqatty jaqsartý jáne aýyrsynýdy boldyrmaý úshin demaldyratyn, aerobty jattyǵýlardy úırete alady. Denege shaǵyn kúsh salýdy bastańyz jáne jattyǵý kezinde olardy birtindep arttyryńyz. Bulshyqetterde jaraqat nemese aýyrsyný bolǵan jaǵdaıda shamadan tys aerobty jattyǵý men aýyr nárseni kóterýden saqtanyńyz.
Aǵzanyń jetkilikti túrde uıqtap demalǵanyna kóz jetkizińiz jáne stressti azaıtýǵa tyrysyńyz. Ioga jáne medıtatsııa sizdiń jaqsy uıyqtap, demalýyńyzǵa kómektesedi.
Eger bul sharalardyń barlyǵy kómektespese, dáriger sizge dárilik preparattardy usynady. Sondaı-aq fızıoterapııa nemese arnaıy mamandandyrylǵan emdeý klınıkalaryna joldaıdy.
Eger sizdiń bulshyqetterińizdiń aýrýy basqa da bir aýrýlarmen baılanysty bolsa, dárigerińizdiń aýrýyńyzdyń aldyn alýǵa baǵyttalǵan barlyq jón-joralǵysyn oryndaýǵa tyrysyńyz.
Qashan dárigerge qashan tekserilý kerek
Tómendegi jaǵdaılar oryn alǵanda dárigerińizben keńesińiz:
• Bulshyqet aýyrýy 3 kúnnen artyq saqtalýy;
• Túsiniksiz aýyrsyný bar bolsa;
• Bulshyqettiń aınalasynda isik nemese qyzarý sııaqty ınfektsııanyń belgileri bar bolsa;
• Aýyrǵan bulshyqet aımaǵynda qanaınalym buzylǵan jaǵdaıda (mysaly, aıaqtarynda);
• Sizdi kene shaqsa nemese terińizge bórtpe paıda bolsa;
• Bulshyqetterdegi aýyrsynýy dárilik preparattyń dozasyn ózgertkennen keıin paıda bolsa mysaly, statınderdi
Tómendegi jaǵdaılarda dárigerge dereý júgingen jón
• Siz kenetten salmaq qossańyz, ádettegiden az dáret syndyrsańyz;
• Sizde tynys alý nasharlap nemese jutyna almasańyz;
• Sizde bulshyq et álsizdigi baıqalsa nemese deneńizdiń kez kelgen bóligin qozǵalta almaı qalsańyz;
• Qusý, moıyn bulshyq etteriniń tyrysýy, nemese joǵary temperatýrada
Dárigerge barǵannan keıin qandaı jaǵdaı oryn alady
Dáriger qaraýynan keıin, bulshyqetterde aýyrsynýdyń paıda bolýyna baılanysty suraq qoıady. Mysaly:
• Ol qashan bastaldy? Qansha ýaqytqa sozyldy?
• Naqty qaı jerińizde aýyrady? Aýyrý aýqymy taralǵan ba nemese belgili bir jerde ǵana bar ma?
• Aýyrýy árdaıym bir jerde ǵana paıda bolady ma?
• Aýyrsynýdyń paıda bolýyna nemese báseńdeýine ne sebep bolady?
• Bulshyqet aýrýynyń paıda bolýymen qosa, býyndardyń aýrýy, bezgek, qusý, álsizdik, nemese zardap shekken bulshyqetke ýaqytsha kúsh sala alma? –degen sııaqty basqa belgiler paıda boldy ma?
• Bulshyqet aýyrsynýynyń qaıtalaný zańdylyǵy bar ma?
• Sońǵy ýaqyttarda siz jańa dári-dármekterdi qabyldadyńyz ba?
Tekseris úshin qajet bolatyn ádister
• Jalpy qan taldamasyn ótkizý;
• Bulshyqet fermentterin (kreatın fosfokınazy) jáne Laıma aýrýy nemese dáneker tininiń aýrýlaryn zertteýge arnalǵan basqa qan synaqtary
Fızıoterapııa paıdaly bolýy múmkin.
Aldyn alý
• Jattyǵýlardan buryn deneńizdi qyzdyryńyz;
• Jattyǵý aldynda jáne keıin sozylý jattyǵýlaryn jasańyz;
• Jattyǵý aldynda, jattyǵý kezinde jáne keıin suıyqtyqtardy kóp ishińiz;
• Eger siz kúnniń kóp bóliginde bir dene bitimińiz bir qalypty jaǵdaıda bolsa (mysaly, kompıýterde otyrsańyz) bulshyqetti sozý jattyǵýlaryn kem degende ár saǵat saıyn oryndańyz.
Sınonımderi
Bulshyqettiń aýyrsynýy; Mıalgııa
Tegter:
ártúrli qarqyndylyqtaǵy bulshyqetterdegi aýyrsyný,
solqyldaý,
syzdap aýrý,
qaqsap aýlý