Mazmuny
Aldyn alý
Jalpy aqparat
Kavasakı aýrýy – qantamyrlarynyń qabynýynan týyndaıtyn, sırek kezdesetin aýrý. Bul aýrý balalarda jıi kezdesedi.
Sebepteri
Kavasakı aýrýy – eń alǵash Japonııada paıda boldy, jáne sol jaqta áli de kóptep kezdesedi. Bul aýrý qyzdardan qaraǵanda uldardy kóbirek zaqymdaıdy. Zaqymdalǵandarddyń kópshiligi 5 jastan tómengiler.
Kavasakı aýrý tolyq tanyla qoımady, ári, onyń sebepteri de naqtylanbady. Ol aýtoımmýndyq aýrý bolýy da múmkin. Aýrý shyryshty qabyqqa, lımfa túıinderine, qantamyrlarynyń qabyrǵalaryna, júrekke janasady.
Sımptomdary
Kavasakı aýrýy bastalǵanda kóbinese dene qyzýy 38,8 °S – tan joǵary bolyp ketedi. 40°S-qa jetkende qaltyraý paıda bolyp, uzaq ýaqyttan keıin qyzý túsedi. Egen qaltyraý 5 kún qatarynan oryn alsa, bul aýrýdyń belgileri bolyp tabylady. Ol qalypty mólsherdegi paratsetamol nemese ıbýprofendi qabyldamasa, 2 aptaǵa deıin saqtalýy múmkin.
Aýrýdyń basqa da sımptomdary:
• Qan quıylý, kóz qyzarady (irinsiz)
• Erin qoıý-qyzyldanyp jarylyp ketedi;
• Aýyz qýysyndaǵy shyryshty qabyq qyzaryp ketedi;
• Til qyzyl-kúreńdenip ketedi, tildiń artqy joǵarǵy jaǵynda kishkentaı túıirshikter paıda bolady;
• Taban men alaqan qyzaryp ketedi;
• Aıaq pen qol isıdi;
• Teride súıelge uqsamaıtyn bórtpeler paıda bolady;
• Jynys músheleriniń, qol-aıaqtardyń terileri qabyrshyqtanyp ketedi (tyrnaqtyń aınalasy).
• Moıynnyń lıpfa túıinderi úlkeıip ketedi (tek bir lımfatúıin ylǵyı isı beredi).
• Dene jaqtaǵy býyndar isinip aýyrady.
Qosymsha sımptomdary:
• Titirkengishtik;
• Ish ótý, qusý jáne asqazannyń aýrýy;
• Jótel jáne murynnan sý aǵady.
Dıagnostıkasy
Kavasakı aýrýyn arnaıy zerthanalyq jáne qural-saımandy ádistiń kómegimen zerttemese dıagnostıkalaý múmkin emes. Kóp jaǵdaıda dáriger buǵan dıagnozdy negizgi taralǵan sımptomdaryna qarap qoıady.
Keıbir jaǵdaılarda balada qaltyraý paıda bolady, ol 5 kúnge sozylady. Biraq, bul kezde aýrýdyń basqa sımptomdary bolmaıdy. Bul kezde balalarǵa Kavasakı aýrýynyń atıpıkalyq formasy dıagnostıkalanady.
5 kúnnen artyq qaltyraýdan aıyqpaǵan balalar Kavasakı aýrýyna baılanysty dáriger tekserýinen ótýi kerek. Balalar úshin bul aýrýdyń bastapqy satysynda emdelý mańyzdy bolmaq.
Tómendegideı tekserýler ótkizilýi múmkin:
• Keýde aǵzalaryndaǵy jasýshalarǵa kólemdi rentgenografııa ótkizý kerek;
• Qannyń jalpy taldamasy;
• S-raktıvti aqýyz (SRA);
• Ehokardıogramma (EhoKG);
• Elektrokardıogramma (EKG);
• Erıtrotsıtterdiń tuný jyldamdyǵy (ETJ)
• Sarysýlyq albýmın;
• Qan plazmasynyń transamınazy
• Nesep taldamasy. Taldama nátıjesinde nesepke iriń men aǵýyz aralasyp shyǵady.
EKG jáne EhoKG sekildi ádistermen tekserý arqyly mıokardıttiń, perıkardıttiń, artrıtanyń, aseptıkalyq menıngıttiń jáne qantamyr arterııasynyń qabyný belgilerin anyqtaýǵa bolady.
Emdeý
Kavasakı aýrýyna shaldyqqan balalar emhanaǵa jatqyzylýy kerek. Emdik shara basynda-aq qolǵa alyný kerek, sebebi sonda ǵana qantamyrlar men júrektik bulshyqetterdiń zaqymdanýyn toqtatýǵa bolady.
Ishke gamma-globýlındi kóp mólsherde engizý standartty bolyp sanalady.
Gamma-globýlındi engizgennen keıin 24 saǵattyń ishinde balanyń jaǵdaıy jaqsarý kerek.
Ishke gamma-gloýbýlındi engizgende asperınniń kóp mólsherdegi dozasy taǵaıyndalady.
Keıingi kezde standartty terapııany paıdalanǵannyń ózinde 1-den 4 balaǵa deıin áli de qantamyrlar arterııasymen zardap shegýde. Keıbir tekserýler nátıjesinde, standartty emge sterıoıdty nemese nekrozdy isikterdi tejegish faktor Enbrel sekildi dárilerdi qosqan jón degen uıǵarymdar jasalyp jatyr. Degenmen, balalardyń kategorııalaryn anyqtaý úshin tolyq testileý júrgizip kórý kerek, shynymen qosymsha em qajet etile me eken.
Boljamy
Baýrýdyń bastapqy satysynda dıagnostıkalap, emdeýdi qolǵa alǵannan balalardyń kópshiligi aıyǵyp jatady. Shamamen 100-den 1 bala osy aýrýdiń áserinen paıda bolaǵan júrekke baılanysty problemalardan qaıtys bolady. Kavasakı aýrýyna usharaǵan adam júreginiń máselelerimen ár 1-2 jyl saıyn ehkardıografııaǵa túsip turǵany jón.
Múmkin bolatyn asqynýlar
Kavasakı aýrýy arterııadaǵy qantamyrlarynyń qabyrǵalarynyń qabynýyn týyndatady. Bul kóbinese anevrızmderdiń paıda bolýyna soqtyrady. Bul jas kezde nemese ulǵaıǵan jasta júrek ustamasyna aparýy da ǵajap emes.
Dárigerge qashan qaralý kerek
Sizde Kavasakı aýrýynyń sımptomdary kezdese bastasa dereý dárigerge tekserilińiz. Dene qyzýy kóterilgende, atsetamınofendi nemese ıbýprofendi qoldanǵannyń ózinde 24 saǵat boıy qyzý túspese dáriger kómegine júginińiz.
Aldyn alý
Bul aýrýdyń belgili bir aldyn alý sharasy joq.
Tegter:
dene qyzýynyń kóterilýi
bala titirkengish bolyp qalady
uıqyshyldyq
denede oshaqty bórtpe paıda bolady