Mazmuny
Syrtqy qulaq ınfektsııasy nemese syrtqy otıt — qulaqtyń syrtqy bóliminiń qabyný aýrýy.
Qulaq syrtqy, ortańǵy jáne ishki bólimderden turady. Syrtqy qulaq qalqannan jáne syrtqy estý kanalynan turady.
Syrtqy otıt – keń taralǵan aýrý. Aýrý ásirese, júzýshilerdiń jáne udaıy sýdyń áserine ushyraıtyn adamdardyń arasynda keń taralǵan. Aýrýǵa barlyq jas toptary ushyraıdy, biraq, balalarda jıi kezdesedi.
Syrtqy otıt jiti nemese sozylmaly bolýy múmkin.
Ornalasýyna qaraı otıt dıffýzdy (taralǵan) jáne shektelgen bolady.
Shektelgen syrtqy otıt shıqan (shash folıkýlynyń jáne ony qorshaǵan tinniń irińdi qabynýy) túrinde paıda bolady, ol estý kanalynyń syrtynda da (qulaq qalqanynda, qulaq túbi terisinde), ishinde de bolady. Shektelgen syrtqy otıttiń jıi sebebi – altyn tústi stafılokokk (irińdi-qabyný ınfektsııalarynyń qozdyrǵyshy).
Dıffýzdy syrtqy otıtte qabyný qulaq qalqanyn, búkil estý kanalyn, dybys jarǵaǵyn qamtıdy, qulaq mańyndaǵy terini de jıi qamtıdy.
Eger syrtqy estý jolynyń terisine ınfektsııa (bakterıaldyq, zeńdik) túsetin bolsa, syrtqy otıt paıda bolady. Bul kezde teri qyzarady, estý jolynyń ózi isinýden tarylady.
Syrtqy qulaq ınfektsııasynyń alǵy sharttary:
· Úshkir zatpen shaǵyn jaraqattaý (shpılkamen, tis tazalǵyshpen);
· Organızmniń aýrýlarǵa qarsy turýynyń tómendeýi;
· Syrtqy estý jolyna ylǵal túsýi, jınalýy;
· Qulaq qulyǵy kóleminiń azaıýy nemese ulǵaıýy (qulyqtyń azdyǵy durys qorǵanysty qamtamasyz etpeıdi, kóptigi – qulaqta ylǵal men shańdy ustaıdy).
Kóbinese, syrtqy otıt qulaqtyń sýmen udaıy janasýynda paıda bolady (júzýde), sondyqtan, otıttiń bul túrin keıde «júzýshiniń qulaǵy» dep ataıdy.
Aýrý ınfektsııalyq emes sebepti de bolady, mysaly, allergııada nemese ekzemada (teriniń allergııalyq tektes qabyný aýrýy), t.b.
Syrtqy qulaq ınfektsııasynyń sozylmaly túri kelesiden týyndaýy múmkin:
- Qulaqtaǵy bógde zatqa allergııalyq serpin (janasý dermatıti);
- Sozylmaly teri aýrýlary, mysaly, psorıaz (teriniń sozylmaly aýrýy), ekzema.
Syrtqy otıttiń kelesi sımptomdary bolady:
· Qulaq qalqanyn tartqanda kúshti aýyrsyný– syrtqy otıttiń aıryqsha belgisi.
· Qulaqtaǵy nemese qulaq aýmaǵyndaǵy udaıy aýyrsyný.
· Qulaqtaǵy qyshý (estý joly terisiniń zeńdi zaqymdanýynda, ekzemada ).
· Syrtqy estý jolynyń isinýi.
· Qulaqtyń bitelý sezimi
· Estýdiń nasharlaýy.
· Qulaqtan irińdi nemese qulyqty bólinister shyǵýy.
· Dene temperatýrasynyń artýy, qaltyraý, jalpy jaǵdaıdyń buzylýy.
Qulaqta aýyrsyný paıda bolsa, dárigerge kóriný qajet. Dáriger otoskoptyń (syrtqy estý jolyn jáne dybys jarǵaǵyn arnaıy optıkalyq aspappen qaraý) kómegimen estý jolyn qaraıdy, jáne qulaqta qabyný úrdisi bolýyn anyqtaıdy. Syrtqy otıtte qulaq aýmaǵy isinip,qyzarady; al estý jolynyń ishinde irińdi bólinister anyqtalady.
Qajettilik bolsa, qulaqtan bólindige bakterıologııalyq zertteý ótkiziledi, bul aýrýdyń qozdyrǵyshyn anyqtaýǵa jáne durys emdeý taǵaıyndaýǵa kómektesedi.
Syrtqy otıtti emdeýdi syrtqy estý jolyn tazalaýdan bastaý qajet, sańylaýdy irińnen, qulyqtan, teriniń qabyrshaqtanǵan bólikterinen tazartý qajet.
Syrtqy otıtte kelesi preparattar toby qoldanylady:
· Antıbakterıaldyq qulaq tamshylary;
· Gormonaldyq qulaq tamshylary (isinýdi basý úshin).
Estý jolynyń kúshti isinýi kezinde oǵan dáke tyǵyny engiziledi, bul dárini qabyný tusynda ustaýdy qamtamasyz etedi.
Infektsııa taralýynyń aýyr jaǵdaılarynda, ásirese, ımmýnıteti (organızmniń ınfektsııalarǵa qarsy turýy) tómendegen naýqastarda antıbakterıaldyq quraldar ishý nemese egý arqyly qoldanylady.
Qajet bolsa, analgetıkter (aýyrsynýǵa qarsy preparattar), qyzýdy túsiretin, syrtqy otıt allergııalyq tektes bolsa, allergııaǵa qarsy preparattar taǵaıyndalady.
Syrtqy estý jolynda shıqan paıda bolsa (shektelgen otıtte), dáriger ony ashyp, jarýy tıis.
Durys emdegende, syrtqy qulaq ınfektsııasy tolyǵymen jazylady.
· Estýdiń nasharlaýy. Emdegennen keıin estý tolyǵymen qalpyna keledi.
· Egde jastaǵy adamdarda jáne dıabetke shaldyqqan naýqastarda qaterli syrtqy otıt atalatyn túri damýy múmkin, bul kezde ınfektsııa shemirshek tinge jáne súıek tinderine taralýy múmkin.
· Infektsııanyń qulaqpen kórshiles aýmaqqa, bassúıekti qosa, taralýy.
Dárigerge kórinińiz, eger:
- Syrtqy otıttiń sımptomdary paıda bolsa.
- Qulaqtan suıyqtyq aǵa bastaýy baıqalsa.
- Sımptomdar nasharlasa, bastalǵan emdeýge qaramastan.
- Jańa sımptomdar paıda bolsa, joǵary temperatýra, qulaqtyń artyndaǵy aýyrsyný jáne qyzarý.
Aldymen, qulaqty durys jáne udaıy tazalaý qajet. Ádette, jınalǵan qulyqty estý jolyna kirer tusynda tazalaǵan jetkilikti.
Qulaqty tazalaýǵa úshkir zattardy qoldanýǵa bolmaıdy.
Qulyqpen bitelisti jáne bógde zattekterdi estý jolynan óz betinshe alǵan durys emes, ony dárigerge tapsyrǵan jón.
Jýynǵanda nemese shomylǵanda qulaqqa sý kirýinen saqtaný qajet, ásirese, ashyq sýda.
Aqparat kózi: AQSh Ulttyq densaýlyq ınstıtýttarynyń málimetter qory:http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000622.htm
Materıaldy daıyndaǵandar: NazerkeIskakova, HealthSity jobasynyń derbes úılestirýshisi; DaýrenZııabekov, HealthSity jobasynyń derbes úılestirýshisi.
Redaktsııalyq alqa:
Almaz Sharman, medıtsına professory
Lázat Aqtaeva, m.ǵ.d.
Shyńǵys Jumaǵulov, zdrav.kz portalynyń kontent-menedjeri.