Mazmuny
Ektodermaldyq segizkóz-quıymshaqtyq sınýs (quıymshaqtyq epıtelıılik jol, pılonıdaldyq sınýs) – bul segizkóz aýmaǵyndaǵy maıly talshyqta teri astyndaǵy tar tútik túrinde kórinetin jáne bókse arasyndaǵy ortańǵy syzyq boıynsha bir nemese birneshe sańylaýmen ashylatyn aýrý.
Sınýstyń uzyndyǵy: 2 - 10 sm bolýy múmkin, teri astyndaǵy talshyqta aıaqtalady jáne quıymshaqpen tikeleı baılanysty emes. Quıymshaqtyq epıtelıılik joldyń ishki betinde túkter, ter jáne maı bezderi bolady.
Ektodermaldyq segizkóz-quıymshaqtyq sınýs kelesi túrde bolýy múmkin:
· pılonıdaldyq abstsess (segizkóz-quıymshaqtyq aýmaqta irińdeý)
· pılonıdaldyq kısta (segizkóz-quıymshaqtyq aýmaqtaǵy teriniń damýynyń anomalııasy)
· pılonıdaldyq sınýstyq túıin (segizkóz-quıymshaqtyq aýmaqtaǵy kıstozdyq qýystyń túzilýi)
Ektodermaldyq segizkóz-quıymshaqtyq sınýstyń paıda bolý sebepteri tolyq anyqtalmaǵan. Birqatar zertteýshiler bul aýrýdy týa bitken sanaıdy, embrıonnyń ósýi barysynda quıymshaqtyń damýynyń tolyq emes tsıkline baılanysty. Basqa ǵalymdar bul jaǵdaı bókse arasyndaǵy qyrtysta teri astyna óse bastaıtyn túkterge baılanysty týyndaıdy dep sanaıdy.
Bul aýrý jıi baıqalady:
· erlerde
· artyq salmaǵy bar adamdarda
· atalǵan aýmaqtaǵy jaraqattan nemese titirkenisten
· teride shamadan artyq túktený bolatyn adamdarda
· kóp otyratyn adamdarda
· qysatyn kıim kıetin adamdarda.
· quıymshaq aýmaǵynda iriń aǵýy
· naýqas otyratyn aýmaǵynyń isinýi
· quıymshaqtyń qasyndaǵy aýmaqta isiný, qyshý, jergilikti temperatýranyń artýy
· dene temperatýrasynyń artýy, álsizdik, jalpy nashar seziný
· bir nemese birneshe sańylaýdyń bolýy, olardan túkter shyǵyp turady, basqanda suıyqtyq shyǵady.
Aýrý sımptomsyz ótýi múmkin, bul jaǵdaıda bókse arasyndaǵy qyrtysta shaǵyn shuńqyr ǵana baıqalady.
Aýrý dárigerdiń qaraýy qaraýy kezinde anyqtalady. Dáriger kelesi suraqtardy qoıady:
· bókse aýmaǵynda teride kórinetin ózgerister bar ma?
· Bókse aýmaǵynda irińdeý baıqalady ma?
· Basqa shaǵymdaryńyz bar ma?
Keıde zaqymdanǵan aýmaqtyń kompıýterlik tomografııasy ótkiziledi.
Ektodermaldyq segizkóz-quıymshaqtyq sınýs qaýipti sımptomdardy týyndatpasa, emdeýdi qajet etpeıdi.
Pılonıdaldyq abstsessti ashyp, shaıyp, antıbakterıaldyq quraldarmen óńdeý qajet. Antıbıotıkter aýrý aıqyn bolsa qoldanylady, eger ınfektsııa teriniń basqa aýmaǵyna taralatyn bolsa.
Quıymshaqtyq epıtelıılik joldy joıý boıynsha basqa hırýrgııalyq operatsııalarǵa jatady:
· terini almastyrý
· Qaıta paıda bolǵan abstsessti joıý boıynsha hırýrgııalyq operatsııa.
ınfektsııanyń aldyn alý úshin zaqymdanǵan aýmaqty taza ustap, udaıy túkterdi alyp tastap otyrsa, jaǵdaı jaqsarady.
Aýrýdyń túri men emdeýdiń barysyna baılanysty ektodermaldyq segizkóz-quıymshaqtyq sınýs ádette, 4-10 apta ishinde ótedi.
Bókse arasyndaǵy aýmaqta kelesilerdi baıqasańyz dárigerge kóriný qajet:
· aýyrsyný
· isiný
· qyzarý
· irińdeý
Ektodermaldyq segizkóz-quıymshaqtyq sınýstyń aldyn alýdyń jalǵyz tásili - ony joıý boıynsha ýaqytyly josparly hırýrgııalyq operatsııa.
Operatsııadan keıin asqynýlardyń aldyn alý úshin usynylady:
· operatsııadan keıin úsh apta boıy otyrýǵa, aýyr kóterýge bolmaıdy
· tigisti alyp tastaǵannan keıin kúndelikti gıgıenalyq dýsh qabyldaý qajet (atalǵan aýmaqty shaıý qajet)
· operatsııadan keıin 6 aı boıy aıyna 2 ret operatsııa aýmaǵynda epılıatsııa ótkizý qajet
qatty ortańǵy tigisi bar tar kıim kımeý (operatsııadan keıingi tyrtyqtyń jaraqatynyń aldyn alý úshin).