Mazmuny
Adam papılloma vırýsy (APV) keń taralǵan vırýs bolyp tabylady, ol, kondılomalardyń túzilýimen sıpattalady. APV-nyń 100-den astam túri bar. Kóbisi qaýipti emes, biraq 30 jýyq túri qaterli isikke soqtyrady. APV jynys múshelerin zaqymdaıdy jáne ınfektsııalanǵan adammen jynystyq qatynas jasaǵanda taralady. Vırýstar qaterli isikti týdyrýy múmkindigi jaǵynan joǵarǵy jáne tómengi dárejemen baǵalanady. APV –nyń tómengi qaýpti túri súıir ushty kondılomanyń túzilýine jaǵdaı jasap beredi. APV-nyń joǵary qaýipti túri jatyr moınyń, výlvanyń, qynaptyń jáne áıel adamnyń anal tesiginiń qaterli isigin týyndatady. Er adamdarda bul aýrýdyń saldarynan tik ishekte jáne jynys múshesinde isik paıda bolady.
Kóp adamdarda APV súıir ushty kondıloma túze bermeıdi, keıde patsıentter eshbir sımptom baıqamaǵandyǵyn aıtyp jatady. Dáriger súıir ushty kondılomany emdeıdi nemese joıady. APV bar áıelderdi Papanıkolaý jaǵyndysy boıynsha teksergende isikke alyp keletin jatyr moıynyń ózgerisin baıqaýǵa bolady.
Músheqaptardy durys qoldanǵannan APV-ny juqtyrý nemese taratý qaýpi azaıady, biraq odan aýrý tolyǵymen toǵytylmaıdy. Vaktsınalar APV-nyń keıbir isik týdyratyn túrlerinen qorǵaýy múmkin.
Súıir ushty kondıloma
Súıir ushty kondılomalar – jynys músheleriniń terisinde jáne shyryshty qabattarynda paıda bolatyn, jumsaq túzilis. Olar jynys múshesinde, výlvada, ýretrada, qynapta, jatyr moıynda jáne tik ishektiń aınalasynda ornalasý múmkin.
Súıir ushty kondılomalar – jynystyq qatynas jolymen taralatyn ınfektsııa.
Súıir ushty kondılomany túzetin vırýsty, adam papılloma vırýsy (APV) dep ataıdy. APV-nyń 70-ten astam túri bar. Keıbir túrleri jatyr moıynyń isikaldy ózgeristerin, jatyr nemese tik ishektiń isikterine alyp kelý múmkin. APV-nyń bul túrleri, isik týdyratyn joǵary qaýipti vırýstar bolyp tabylady.
APV-nyń barly túrinen súıir ushty kondılomdar týyndamaıdy. Keıbir APV túrleri adamnyń basqa dene bóliginde papılloma túzý múmkin. Mysaly, qol terisinde. Degenmen, biz bul maqalada jynys múshelerinde paıda bolatyn kondılomalar týraly áńgime qozǵaımyz.
APV ınfektsııasy jynys músheleri aımaǵynda taralǵan. Adamdardyń kópshiliginde sımptomsyz damıdy. Áıelderde APV vırýsy qynaptyń ishki qabyrǵasyna qaraı jáne jatyr moınyna taman taralýy múmkin. Arnaıy tekserý ádisterinsiz bul ózgeristerdi kórý múmkin emes.
• APV ınfektsııasy jynys jolymen taralyp, tik ishek, aýyz nemese qynapty zaqymdaıdy. Siz eger ózińizde kondılomany baıqamasańyz da basqalarǵa taratýyńyz múmkin.
• Kondılomalar ınfektsııa juqtyrǵannan keıin 6 aptadan – 6 aıdaı aralyqta kózge kórinbeıdi. Siz birneshe jyldar boıy baıqamaı júrýińiz múmkin.
• APV jáne úshkirbasty kondılomalarmen qatynasta bolǵan adamdardyń barlyǵynda bul aýrý paıda bola bermeıdi.
Siz de súıir ushty kondılomanyń damýyna jáne onyń taratýyna beıim bolýyńyz múmkin, eger, siz:
• Kóp adammen jynystyq qatynas jasassańyz;
• Ózińizdiń qatynasqa túsip júrgen serigińizde ınfektsııanyń bar-joqtyǵyn naqty bilmeseńiz;
• Erte jastan bastap seksýaldy qatynasqa beıim bolsańyz;
• Ishimdik iship, shylym tartsańyz;
• Gerpes sııaqty vırýsty ınfektsııańyz bar bolsa;
• Júkti bolsańyz;
• Aýrýdan nemese emniń áserinen ımmýnıtetińiz tómendep ketse.
Eger kondılomalar jas balada paıda bolsa, onda seksýaldy zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý kerek.
Súıir ushty kondılomalar óte usaq bolǵandyqtan, ony baıqaý qıynǵa soǵady.
Kondılomalardyń túri mynadaı bolýy múmkin:
• Teri túsine uqsaıtyn daqtar sekildi, teriniń ústine tompıyp shyǵdy nemese shyqpaı, sol kúıinde turady.
• Jańa paıda bolǵan túzilistiń joǵarǵy jaǵy túrli-tústi qyryqqabatqa uqsaıdy
Áıelderde kondıloma ornalasýy múmkin jeri:
• Qynapta nemese tik ishekte;
• Qynap syrtynda nemese tik ishekte, biraq aınala ornalasqan aımaqtarda;
• Jatyr moınynda;
Er adamdarda kondıloma ornalasý múmkin jerler:
• Jynys múshesinde;
• Umada;
• Shap jaqtarynda;
• Jambasta;
• Tik ishektiń ishinde nemese syrtynda.
Súıir ushty kondılomalar jáne de mynadaı jerlerde ornalasýy múmkin:
• Erinde;
• Aýyz jaqta;
• Tilde;
• Tamaqta.
Sırek jaǵdaıda mynadaı sımptomdar týyndaýy múmkin:
• Jynys múshesindegi kondıloma aımaǵyndaǵy teriniń matseratsııasy paıda bolady;
• Qynaptan bólindilerdiń shyǵý mólsheri artady;
• Genıtaldy qyshý mazalaıdy;
• Jynystyq qatynas kezinde nemese odan keıin qynaptqy qan ketýi múmkin.
Dıagnostıkalaý úshin dárigerdiń tekserýi qajet bolady.
Áıelderdiń kishi jambas múshelerine tekserý júrgizedi. Kózge kórinbeıtin kondılomany izdeý úshin kolposkopııa jasalady. Dáriger zaqymdalǵan aımaqqa sirke qyshqylyn sebý múmkin. Ol kórinbeıtin kondılomany tabýǵa kómektesedi.
Kondıloma týdyratyn vırýsty Papanıkolaý jaǵyndysy arqyly anyqtaýǵa da bolady. Eger sizde kondıloma bolsa, onda birneshe ýaqyt aralyǵynda siz jıi Papanıkolaý jaǵyndysyn tapsyryp turasyz.
Atalmysh vırýs boljam boıynsha jatyr moıny isigin týdyra ma, soǵan baılanysty APV-na qarsy DNQ zertteý júrgiziledi. Bul test jasalý múmkin:
• 30 jastan asqan áıelderde skrınıng-test retinde ótkiziledi;
• Kez-kelgen jastaǵy áıelderde Papanıkolaý jaǵyndysynda ózgerister bilinedi
Súıir ushty kondılomany dáriger ǵana emdeýi kerek. Ózdigińizden emdelýge tyryspańyz jáne dárigerdiń taǵaıyndaýsyz qandaıda bir preparattardy qabyldamańyz.
Tek dárigerińiz taǵaıyndaǵan, úıde júrip, aptasyna birneshe ret qabyldaıtyn dárilik preparattarmen ǵana emdelýińiz múmkin.
Kondılomalar hırýrgııalyq ádispen joıylýy múmkin. Ol úshin birneshe ádister bar:
• Krıohırýrgııa;
• Elektrokaýterızatsııa;
• Lazerlik terapııa;
• Hırýrgııalyq tilý.
Eger sizde kondıloma bolsa, onda sizdiń barlyq jynystyq seriktesterińiz dárigerge tekserilip, emdelýi qajet. Tipti aýrý sımptomsyz ótken jaǵdaıda da, siz emdelý kýrsyn alyp, aldaǵy asqynýlar men ınfektsııa taralýynyń aldyn-alýǵa tıissiz.
Emdeý kýrsynan keıin sizdiń, kondılomanyń joıylǵandyǵyna kóz jetkizý úshin qaıta tekseristen ótkenińiz abzal.
Súıir ushty kondılomasy bolǵan áıelder turaqty túrde Papanıkolaý jaǵyndysyn tapsyryp turýy kerek. Eger jatyr moınynda kondıloma bolsa, onda birinshi emdelý kýrsynan keıin jaǵyndyny árbir 3-6 aı saıyn tapsyryp otyrý kerek.
Jatyr moınynda APV-nan týyndaǵan isikaldy ózgeristeri bar áıelder, aldaǵy ýaqytta da emdelýi múmkin.
Kóptegen seksýaldy qatynasqa beıim jas áıelder APV vırýsyn juqtyryp alady. Degenmen kóp jaǵdaıda bul aýrý sımptomsyz ótedi.
Kóptegen erlerde APV aýrýy sımptomsyz damıdy. Alaıda olar vırýsty óziniń jynystyq serikterine juqtyrý múmkin.
Em kýrsyn aıaqtaǵannan keıin de, siz, basqalarǵa zardap shekkizýińiz múmkin.
Keıbir APV vırýstary jatyr moıny men výlvanyń isikterine alyp keledi. Jatyr moınyn qaterli isiginiń negizgi sebebiniń biri osy.
Súıir ushty kondılomany týdyratyn APV erlerdiń jynys múshesi aýrýynyń nemese tik isheginiń qaterli isiginiń negizgi sebebi bola almaıdy.
Kondıloma kóp jáne jetkilikti shamada úlken bolý múmkin. Mundaı jaǵdaıda aýqymdy emdeý qajet bolady.
Mynadaı jaǵdaılarda dárigerge qaralyńyz:
• Sizdiń qazirgi nemese burynǵy seksýaldy serigińizde súıir ushty kondıloma bar bolsa;
• Sizdiń jynys múshesinde kondılomanyń syrtqy belgisi, qyshyný, bólindiler nemese anomaldy qynaptyq qan ketýler baıqalay. Eskeretin bir nárse, úshkir kondıloma ınfıtsırlengen partnermen qatynasqannan keıin birneshe jyldar boıy sımpmtodar bilinbeı, sodan soń baryp kórinis berýi múmkin.
21 jastan asqan áıelderge turaqty túrde Papanıkolaý jaǵyndysyn tapsyrý kerek.
Jynystyq
qatynastan bas tartý APV aldyn-alý úshin jalǵyz ǵana ádis emes. Eger siz bir ǵana deni saý jynystyq serigińizben qatynas jasasyp júrseńiz, bul aýrýdyń taralýynyń aldyn alǵan bolyp sanalasyz.
Erlerge jáne áıelderge arnalǵan músheqaptar sizderdi ınfektsııadan tolyq qandy qorǵaı almaıdy. Sebebi vırýs nemese kondıloma jynys múshelerine jaqyn basqa terilerge ornalasyp alýy múmkin. Degenmen, músheqaptar juqtyrý qaýpin tómendetedi, sondyqtan siz ony sońǵy múmkindikte de paıdalanǵanyńyz abzal. Kondıloma jáne sımptomdar bolmaǵan sátte de APV vırýsyn juqtyryp alý qaýpi bar. Jynystyq qatynasty qaýipsizdendirý arqyly APV vırýsynan saqtana alasyz.
APV tórt túrinen qorǵaıtyn 2 vaktsına bar. Egý úsh ret jasalady. Bul vaktsına 9-26 jas aralyǵyndaǵy qyzdar men áıelderge taǵaıyndalady.
Bul vaktsınanyń bir túri erler men balalardy genıtaldy jáne analdy kondılomalardan qorǵaıdy. Egý sharasy úsh ret júzege asyrylady. Bul vaktsına 9-26 jas aralyǵyndaǵy balalar men erlerge jasalady.
APV qarsy vaktsına sizge kele ma, ony dárigerden keńes alyńyz.
Súıir ushty kondılomalar; Erlerdiń jynys múshesindegi kondılomalar; Adap papılloma vırýsy (APV); Venerııalyq súıelder; Kondıloma; APV-ǵa DNQ test; Tómendıfferentsatsııalanǵan APV dısplazııasy
__
Tegter:__
adam papılloma vırýsy
APV
dermatovenerologııa
kondıloma
súıir ushty kondılomalar
jynys jolymen beriletin ınfektsııalar
áıel músheleri
erlerdiń densaýlyǵy