Mazmuny
Revmatoıdtyq artrıt degenimiz ne?
Revmatoıdtyq artrıttiń sımptomdary qandaı?
Revmatoıdtyq artrıtke shaldyǵý týraly qalaı bilýge bolady?
Dáriger revmatoıdtyq artrıtti qalaı anyqtaıdy?
Revmatoıdtyq artrıt qalaı emdeledi?
Revmatoıdtyq artrıtten jazylýǵa bolady ma?
Revmatoıdtyq artrıt bolsa, naýqas ózine qandaı kútim jasaı alady?
Revmatoıdtyq artrıtte taǵy qandaı máseleler týyndaıdy?
Dárigerge qoıylýy múmkin suraqtar
Revmatoıdtyq artrıt degenimiz ne?
Revmatoıddyq artrıt (RA) – býyndaǵy qabynýdy jáne aýyrsynýdy týyndatatyn aýtoımmýndyq aýrý. Ol deneniń basqa da bólikterin zaqymdaýy múmkin, mysaly, júrek pen ókpeniń qabyqshasyn.
Revmatoıdtyq artrıttiń sımptomdary qandaı?
Revmatoıdtyq artrıtte tómendegi sımptomdardyń biri bolýy múmkin:
- Býyndardyń aýyrsynýy jáne isinýi, ásirese, qoldyń, aıaqtyń, tizeniń.
- Býyndardyń qozǵalýynyń shektelýi
- Zaqymdanǵan býyndardyń áreń qozǵalýy jáne aýyrsynýy (ásirese, uıqydan keıin)
- Qyzba
- Qoldyń qyzarýy, isinýi
- Sharshaý
- Býynǵa jaqyn teri astyndaǵy qatty tómpeshikterdiń paıda bolýy (revmatoıdtyq túıinder)
- Tábetti joǵaltý.
Revmatoıdtyq artrıtke shaldyǵý týraly qalaı bilýge bolady?
Qoldyń, bilektiń, aıaqtyń ushy men tizeniń býyndary, ádette, derttik úrdiske aldymen ushyraıdy. Revmatoıdtyq artrıt, ádette, deneniń eki jaǵyndaǵy birneshe býyndy qatar qamtıdy. Mysaly, eki bilektiń de aýyrsynýyn jáne qozǵala almaýyn sezinýińiz múmkin. Ýaqyt óte kele úrdiske iri býyndar da ushyraıdy, mysaly, ıektiń, ıyqtyń, jáne jambastyń.
Dáriger revmatoıdtyq artrıtti qalaı anyqtaıdy?
Dáriger sımptomdar týraly surastyryp, medıtsınalyq tekserýdi júrgizedi. Aýrýdy naqtylaý úshin ol qan taldaýyn, býyndyq suıyqtyqtyń taldaýyn (aýyrsynýdyń basqa sebepterin eskerý úshin zertteý), rentgen taǵaıyndaıdy.
Revmatoıdtyq artrıt qalaı emdeledi?
Naýqas ózin sezinýdi jaqsartý úshin qabynýdy azaıtatyn (aspırın, ıbýprofen), nemese aýyrsynýdy jeńildetetin (atsetamınofen) dárilik preparattardy qabyldaýyna bolady. Bul preparattar retseptsiz bosatylady. Emdeýshi dáriger qabynýǵa qarsy steroıdtyq emes preparattardy taǵaıyndaıdy (NPVP). Bul dáriler aýyrsyný men isinýdi azaıtady, biraq, býynnyń zaqymdanýyn báseńdetpeıdi. Bul dáriler oryndy qoldanylýy tıis. Preparattyń qozǵalý úshin ózińizdi jaqsy seziný úshin jetkilikti bolatyn mólsherlemesin ǵana qabyldaý qajet. Tym kóp mólsherin qabyldaý janama áserleriniń paıda bolý qaýpin attyrady.
Immýndyq júıeniń jumysyn retteıtin (ımmýnodepressanttar) dáriler de aýrýmen kúresýge qoldanylady. Revmatoıdtyq artrıt kezinde ımmýndyq júıeniń jumysy buzylady. Atalǵan preparattar ony qalpyna keltiredi. Degenmen, bul dáriler organızmniń ımmýndyq júıesiniń ınfektsııaǵa jaýapty serpinin azaıtýy múmkin.
Eger derttik úrdiste býyndardyń az sany qamtylsa, dáriger steroıdtardy (mysaly, prednızolondy) taǵaıyndaıdy. Olar aýyrsyný men isinýdi azaıtady, býyndardyń zaqymdaný úrdisin báseńdetedi, biraq, olar qysqa ýaqyt ishinde ǵana qoldanylýy múmkin. Steroıdtar uzaq qabyldanǵan saıyn (aılar nemese jyldar), tıimdiligi azaıady. Olar túsiniksiz kógerý,súıektiń juqarýy, katarakta jáne dıabet sekildi janama áserdi týyndatýy múmkin.
Antırevmatıkalyq dárilik preparattar revmatoıdtyq artrıtpen kúreste kómektese alady. eger bul preparattardy qabyldaý erte bastalsa, olar býyndardyń zaqymdanýyn azaıta alady. Bul dáriler baıaý áreket etedi, ózińizdi jaqsy sezingenge deıin birneshe apta ótýi múmkin. Dáriger qan taldaýyn jasap, bul dárilerdiń siz úshin qaýipsiz ekendigin anyqtaıdy. Bul dárilerdiń keıbirin júktilik kezinde qabyldaýǵa bolmaıdy. Antırevmatıkalyq dárilik preparattardy taǵaıyndaý aldynda dáriger júktilikten qorǵaný sharalary týraly aıtady.
Dárilik preparattar arqyly revmatoıdtyq artrıtti emdeýdiń áseri bolmasa, operatıvtik emdeý usynylýy múmkin. Operatsııa býyndardyń qozǵalýyn qalpyna keltirip, aýyrsynýdy jeńildetip, aýrýǵa baılanysty bolǵan deformatsııany túzetýge kómektesedi. Dárigermen operatsııanyń artyqshylyǵy men qaýipteri týraly keńesińiz.
Dárigermen revmatoıdtyq artrıtty emdeýdiń barlyq nusqalary týraly keńesińiz.
Revmatoıdtyq artrıtten jazylýǵa bolady ma?
Revmatoıdtyq artrıt – ómir boıy sozylatyn aýrý. Keıde sáıkes emdelgende sımptomdary birshama ýaqytqa joıylady, biraq, olar, ádette, qaıta oralady. Sımptomdar qaıtalanysymen birden dárigerge kóriný mańyzdy.
Revmatoıdtyq artrıt bolsa, naýqas ózine qandaı kútim jasaı alady?
Udaıy, jeńil jattyǵýlar býyndardyń mańaıyndaǵy bulshyq etterdi nyǵaıtyp, sharshaýdy basa alady. Jattyǵýdy bastaý úshin sý-aerobıkasy jáne júrý qolaıly. Jattyǵý kezinde saý býynda aýyrsynýdy sezinseńiz toqtańyz. Eger aýyrsyný ótpese, dárigerge kóriný qajet.
Salmaq azaıtý jáne emdám qadaǵalaý da revmatoıdtyq artrıtte kómektesedi.
Zaqymdanǵan býynǵa júktemeni azaıtý úshin arnaıy qural-jabdyqty qoldanýǵa bolady, olar sizdiń kúndelikti tirshiligińizde kómektesedi. Qysyp ustaıtyn qural-jabdyqtar bıik ornalasqan nárselerdi alýǵa kómektesedi. Taıanatyn taıaq júrýdi jeńildetedi. Dárigerden kúndelikti tirshiligińizde kómektesetin qural-jabdyqtar týraly surastyryńyz.
Aýyrsynýdy jeńildetý úshin aýyratyn býynǵa jylý nemese sýyq basý qajet. Jylý shıryqqan bulshyq etti bosańsytady, al sýyq aýyrsynýdy basady. Býynǵa jylýmen áser etýdiń eń ońaı tásili – 15 mınýttyq ystyq dýsh nemese vanna qabyldaý. Sýyq komprester nemese salqyn sý basý – sýyqty qoldanýdyń tıimdi tásilderi. Qan aınalymy nashar bolsa, bul ádisterdi qoldanýǵa bolmaıdy.
Naýqas ne isteı alady?
- Udaıy jattyǵý jasańyz
- Salmaq azaıtý boıynsha sharalardy qabyldańyz
- Emdámdi qadaǵalańyz
- Jylýdy qoldanyp, aýyrsyný men qozǵala almaýdy azaıtýǵa bolady (ystyq dýsh nemese jylytqysh-qalta).
Revmatoıdtyq artrıtte taǵy qandaı máseleler týyndaıdy?
Revmatoıdtyq artrıt densaýlyqqa qatysty basqa máselelerge aparýy múmkin. Ýaqyt óte kele qoldyń deformatsııasy paıda bolýy múmkin. Ókpede jáne júrekte máseleler paıda bolýy múmkin. Jańa sımptomdardy baıqasańyz nemese densaýlyqqa qatysty máseleler bolsa, dárigerge kórinińiz.
Dárigerge qoıylýy múmkin suraqtar
- Revmatoıdtyq artrıt qalaı emdeledi?
- Býyndaǵy isiný men aýyrsynýdy azaıtý úshin qandaı shara qabyldaýǵa bolady?
- Revmatoıdtyq artrıttiń paıda bolý sebebi nede?
- Qandaı dárilik preparattar bul aýrýdy emdeıdi?
- Sımptomdar qaıtalansa, ne isteý qajet?