Kózge túsetin bógde zattardyń kópshiligi (nysandar) – topyraq, kirpik nemese kıimniń qyldary sekildi shaǵyn bólshekter. Qaýiptisi – metaldyń bólshekteri nemese basqa nysandar, kózge úlken jyldamdyqpen túsetin. Olar mehanıkalyq aspaptardan, gazonshapqyshtan nemese qarýdan ushqan zattar bolýy múmkin. Olar kúrdeli jaraqat týyndatýy múmkin.
Kózdiń jaraqaty qan ketýin, qarashyqtyń ólsheminiń ózgerýin, kózburshaqtyń bulyńǵyrlanýyn, kórýdiń nasharlaýyn nemese kórýdiń ózgerýin týyndatýy múmkin. Bógde zattar kózge tereń enýi múmkin. Mundaıda olardy qozǵamaý qajet. Olardy kóz mamany alýy tıis (oftalmolog).
Shaǵyn ólshemdi nysandardy alyp tastaý úshin ne isteý qajet? Aldymen, kózdi súrtýge bolmaıdy. Qoldy muqııat jýý qajet. Jaqsy jaryqta kózdi muqııat qaraý qajet. Eger nysan kózde kórinse, ony sýmen shaıýǵa bolady. nysan joǵarǵy nemese tómengi qabaqta bolýy múmkin. Mundaıda qabaqty ashyp turyp, maqta tyǵyndy qoldanýmen qabaq astynan zatty abaılap alyp tastaýǵa bolady. kózdiń ústinen zattardy alyp tastaýǵa maqta tyǵyndy qoldanýǵa bolmaıdy.
Eger bógde zatty kózden úı jaǵdaıynda alyp tastaýǵa kelmese, kózdi taza tańǵyshpen jaýyp (kózdi qyspańyz), dárigerge kóriný qajet. Eger bógde zatty alyp tastasańyz, biraq, birazdan keıin kózde birnárse qalǵandaı sezim paıda bolsa, móldirqabyq zaqymdanýy múmkin. Bul jaǵdaıda dárigerge mindetti túrde barý qajet.
Kózge engen zattardy alyp tastaý úshin ne isteý qajet? Zatty kózde qaldyrý qajet, ony QOZǴAÝǴA BOLMAIDY. Kózdi taza tańǵyshpen jaýyp (kózdi qyspańyz), shuǵyl túrde dárigerge kóriný qajet.