Mazmuny
Arıtmııa degenimiz – júrek yrǵaǵynyń buzylýy nemese júrek soǵýy jıiliginiń (pýlstiń) buzylýy. Júrek tym tez (tahıkardııa), tym baıaý (bradıkardııa) nemese udaıy emes soǵýy múmkin.
Qalypty jaǵdaıda júrek ókpege jáne deneniń basqa bólikterine qan kelýine yqpal etetin nasos tárizdi jumys isteıdi.
Bul mehanızmdi iske qosý úshin júrekte onyń durys yrǵaqpen jıyrylýy úshin jaýapty ótkizýshi júıe bar.
· Júrekke jıyrylý qajettigine belgi beretin elektr ımpýlsi sınoatrıaldyq túıinde týyndaıdy (sınýstyq túıin nemese SA túıini). Ol júrektiń tabıǵı kardıo-yntalandyrǵyshy.
· Impýls sınýstyq túıinnen shyǵady jáne kóptegen ótkizýshi joldardyń boıymen júrekke taraıdy.
· Túrli nerv ımpýlsteriniń áser etýimen júrek baıaý nemese tezirek jıyrylady.
Arıtmııa júrektiń ótkizý júıesinde máseleler bolsa, paıda bolady.
· Aqaýly (qosymsha) sıgnaldar bolýy múmkin.
· Elektr ımpýlsteri báseńdeýi nemese tejelýi múmkin.
· Elektr ımpýlsteri júrektiń jańa nemese túrli ótkizýshi joldary boıymen taralýy múmkin.
Júrek yrǵaǵynyń buzylýynyń jıi sebepteri:
· Organızmdegi kalıı men basqa zattekterdiń aqaýly deńgeıi
· Buryn júrek talmasyhttps://cdncache1-a.akamaihd.net/items/it/img/arrow-10x10.pngnemese júrek bulshyq etiniń zaqymdanýy
· Júrektiń týa bitken aýrýlary
· Júrek jetkiliksizdigi jáne júrektiń ulǵaıýy
· Qalqansha bezdiń gıperfýnktsııasy.
Arıtmııa keıbir zattekter men dárilik preparattardy qabyldaýdan týyndaýy múmkin, mysaly:
· Alkogol, kofeın nemese basqa yntalandyrǵyshtar
· Arterıaldyq qysymnyń deńgeıin baqylaýǵa arnalǵan dárilik preparattar
· Temeki shegý (nıkotın)
· Júıke júıesiniń belsendiligin basatyn preparattar
· Depressııany nemese psıhozdy baqylaýǵa arnalǵan dárilik preparattar.
Keıde arıtmııanyń bir túrin emdeýde qoldanylatyn preparattar arıtmııanyń basqa túrin týyndatýy múmkin.
Júrek yrǵaǵynyń jıi kezdesetin buzylystary:
· Júrekshelerdiń fıbrıllıatsııasy jáne dirildeýi
· Atrıoventrıkýlıarlyq túıindik retsıprokty tahıkardııa (AVÝRT)
· Atrıoventrıkýlıarlyq tejelý
· Mýltıfokaldyq júrekshelik tahıkardııa
· Paroksızmaldyq sýpraventrıkýlıarlyq tahıkardııa
· Sınýstyq túıinniń álsizdigi
· qarynshalardyń fıbrıllıatsııasy nemese qarynshalyq tahıkardııa
· Volf-Parkınson-Ýaıt sındromy
Arıtmııa kezinde júrek yrǵaǵy bolýy múmkin:
· Óte baıaý (bradıkardııa)
· Óte tez (tahıkardııa)
· Udaıy emes, birkelki emes, nemese úzikti
Arıtmııa turaqty nemese kezeńdi bolýy múmkin. Arıtmııa kezinde árdaıym sımptomdar bola bermeıdi. Sondaı-aq, sımptomdar dene belsendiligi kezinde aıqynyraq bolýy múmkin.
Sımptomdary jeńil, aýyr, nemese ómirge qaterli bolýy múmkin.
Arıtmııanyń jıi sımptomdary:
· Keýdedegi aýyrsyný
· Esten taný
· Bas aınalýy
· Solǵyn tartý
· Entigý
· tersheńdik
Dáriger stetoskoppen júrekti tyńdaıdy, pýlsti tekseredi.
Arterıaldyq qysymnyń deńgeıi tómen nemese qalypty bolýy múmkin.
Júrek yrǵaǵynyń buzylysyn anyqtaý úshin júrekti qadaǵalaý jıi qoldanylady, mysaly:
· Holter qadaǵalaýy (24 saǵat ishinde qoldanylady)
· EKG oqıǵalaryn tirkeý nemese ornatylatyn tuzaqty EKG tirkeýshi (2 jáne odan artyq apta boıy qoldanylady)
Júrektiń aýrýlaryn anyqtaý úshin qoldanylatyn tekserý ádisteri:
· Koronaroangıorafııa
· EKG (elektrokardıografııa)
· Ehokardıografııa
Júrektiń ótkizýshi júıesin muqııat zertteý úshin arnaıy tekserý ótkiziledi
- elektrofızıologııalyq (EFI).
Júrek yrǵaǵynyń kúrdeli buzylystarynda qalypty yrǵaqty qalpyna keltirý úshin shuǵyl emdeý qajet bolady. Bul emdeý ádisteri:
· Elektrlik “shokty” terapııa (defıbrıllıatsııa nemese kardıoversııa)
· Ýaqytsha kardıo-yntalandyrǵyshty ornatý
· Kók tamyr ishilik nemese ishiletin dári-dármek.
Keıde arıtmııanyń paıda bolýynyń aldyna alatyn úzdik ádis – stenokardııa men júrek jetkiliksizdigin tıisti emdeý bolady.
Arıtmııaǵa qarsy dári-dármekter kelesi jaǵdaılarda qoldanylýy múmkin:
· Arıtmııanyń qaıta paıda bolýynyń aldyn alý úshin
· Júrek yrǵaǵynyń qalypty jıiligin qoldaý úshin
Bul dárilerdiń keıbiriniń janama áseri bolýy múmkin. Olardy dárigerdiń nusqaýlaryn dál oryndaý arqyly qabyldaý qajet. Dárigermen keńeskennen keıin ǵana dárini qabyldaýdy toqtatýǵa bolady.
Júrek yrǵaǵynyń buzylýynyń aldyn alýǵa jáne emdeýge baǵyttalǵan emdeý ádisteri:
· Júrektiń ablıatsııasy, arıtmııany týyndatýǵa qabiletti júrektiń belgili bir bólikterin buzý úshin qoldanylady.
· kardıoverter – defıbrıllıatordy ornatý kenetten ólim-jitim qaýpi joǵary adamdarǵa
· Kardıoyntalandyrǵysh (yrǵaqty júrgizýshi) – pýlstiń udaıy bolmaýyn, tym tez nemese baıaý bolýyn anyqtaıtyn qural. Ol júrekke sıgnal beredi jáne qalypty yrǵaqty qalpyna keltirýge yqpal etedi.
Boljamy birneshe faktorǵa táýeldi:
· Arıtmııanyń túrine. (Júrek yrǵaǵynyń keıbir buzylystary ómir úshin qaýipti nemese emdeýge nashar kónedi)
· ıshemııalyq júrek aýrýy, júrek jetkiliksizdigi nemese júrektiń qaqpaqshalarynyń aqaýlary.
Qashan dárigerge kóriný qajet
Kelesi jaǵdaılarda dárigerge kóriný qajet:
· Arıtmııa sımptomdary paıda bolsa.
· Buryn arıtmııa anyqtalǵan, sımptomdar ýshyǵýyn nemese dárimen emdeýden jaqsarý bolmaýyn baıqasańyz.
Ýaqytyly júrektiń ıshemııalyq aýrýynyń aldyn alý arıtmııanyń paıda bolý qaýpin azaıtady.
Júrek yrǵaǵynyń buzylýy; Bradıkardııa; Tahıkardııa.