Mazmuny
Sınonımderi
Jalpy aqparat
Aýsyl (ıashýr) – ádette tamaqtyń qabynýynan bastalatyn, keń taralǵan ınfektsııalyq vırýsty aýrý.
Gerpetıkalyq baspa osyǵan uqsas ınfektsııalyq aýrý bolyp tabylady.
Sebepteri
Aýsyldyń qozdyrýshysy – enterovırýstyq Koksakı A16 vırýy.
Aýrý úı janýarlarynan berilmeıdi, biraq adamnan adamǵa taralýy múmkin. Bul aýrý aýa túıirshikteri arqyly (jótelgende, túshkirgende), silekeı arqyly, kópirshik suıyqtyqtarymen, sondaı-aq aýrýlar qoldanǵan zattar arqyly juǵady. Aýrý alǵashqy aptasynda kóbinese juqpaly bolyp keledi.
Juqqannan keıin, sımptomdar 3-7 kúnge jaqyn ýaqyt aralyǵynda damyp, biline bastaıdy.
Eń qaýipti faktory adamnyń jasy bolyp tabylady. Infektsııa 10 jasqa deıingi balalardy kóbirek zaqymdaıdy, jas ópirimder de kezdesedi, al keıde eresekterde de ushyrasqan jerleri bolǵan. Aýrý kóbinese jazda jáne kúzdiń basynda órshı túsedi.
Aýsyl Koksakı vırýsynan týyndaǵan vırýstyq ınfektsııa bolyp tabylady, ol tamaqtyń qabynýymen bastalady. Aýrýdyń sımptomy bolyp: qaltyraý, tamaqtyń aýrýy, tamaqta oıyq jaranyń paıda bolýy, bas aýrýy jáne alaqan men tabanda kóldireýdi bórtpeler shyǵady.
Sımptomdary
• Qaltyraý;
• Bas aýrýy;
• Tábettiń joǵalýy;
• Qolda jáne tabanda kishkentaı kópirshikteri bar bórtpeler, olardy bassa aýyrady;
• Tamaqtyń aýrýy;
• Tamaqta oıyq jaranyń (mendalınderge) aýyz qýyssyna jaranyń shyǵýy.
Dıagnostıkasy
Ádette bul aýrý burynǵy aǵymyna qaraı, jetkilikti túrde dıagnostıkalanady, ol kezde qolda jáne tabanda kópirshikter tolǵan bórtpe kórinis beredi.
Emdeý
Emdeý aýrý sımptomdaryn jeńildetýge ǵana baǵyttarlady, odan artyq, bul ınfektsııanyń arnaıy emi joq.
Bul aýrýdy emdeý úshin antıbıotıkter taǵaıyndalmaıdy, sebebi olar áser bere almaıdy. Qaltyraýdy tómendetý úshin, atsetamınofn (Taılenol) nemese ıbýprofen sekildi dáriler qoldnalady. Juqpaly aýrý kezinde 12 jaqa deıingi balalarǵa asperın berilmeıdi.
Shaıýǵa arnalǵan tuzdy ertindi (1 staqan sýǵa ½ sháı qasyq tuz salynady) tynyshtandyrýǵa áser etýi múmkin, árıne eger bala jutyp almaı shaıaalatyn bolsa. Balańyzdyń jetkilikti túrde suıyqtyq ishýin qadaǵalańyz. Qaltyraý kezinde balaǵa kóp mólsherde suıyqtyq ishýi kerek. Eń tıimdisi, salqyn sútti sýsyndardy ishkeni abzal. Kóptegen balalardy shyrynnan jáne gazdy sýsyndardan bas tartqyzý kerek, sebebi olardyń quramynda qyshqyl bar, odan kúıý sezimi men jara paıda bolady.
Boljamy
Ádette, naýqas emdelse 5-7 kúnniń ishinde saýǵyp ketedi.
Múmkin bolatyn asqynýlar
• Qurǵaý;
• Febrıldi tyrysý;
Dárigerge qashan qaralý kerek
Moıynnyń aýrýy nemese aıaq-qoldyń aýrýy sekildi asqyný belgileri baıqalsa, dárigerge qaralyńyz. Tyrysý sekilti sımptomdarǵa dereý arada medıtsınalyq kómek kerek.
Sondaı-aq siz tómendegideı jaǵdaılarda dárigerińizben keńeseńiz bolady:
• Dárilik preparattar dene qyzýyn túsirmese;
• Aǵzanyń sýsyzdaný belgileri baıqalsa;
o Teli qurǵap, shyryshty qabyqtar paıda bolssa;
o Salmaq tússe;
o Titirkense;
o Del-sal bolyp qalsa;
o Neseptiń bólinýi azaısa, nemese nesep kúńgirttenip shyqsa.
Aldyn alý
Aýrý adamdarmen baılanysty shekteńiz. Árqashan, muqııat túrde qoldaryńyzdy jýyńyz, ásirese aýrý adamdarmen baılanysqannan keıin.
Sınonımderi
Koksakı vırýsy
Jas balalardyń aýyz qýysyndaǵy máseleleri (erlerde / áıelderde)
Tegter:
aýsyl
aýsyldyń sımptomdary
aýsyl degen ne
denedegi bórtpe
Koksakı vırýsy
vırýstyq juqpa