Bul ne? Qasaǵadaǵy bıtter - bul jynystyq aımaqqa enip, jumyrtqalaryn jatqyzatyn alty aıaqty kishkentaı tirshilik ıeleri. Qasaǵadaǵy bıtter, sondaı-aq qoltyqasty aımaqta, bastyń shashty betinde jáne qasta meken etýi múmkin.
Sebepteri men qaýip faktorlary. Qasaǵadaǵy bıtterdiń ǵylymı ataýy - Phthirus pubis. Juqtyrý jasóspirimder arasynda jıi kezdesedi jáne venerologııalyq aýrý retinde sıpattalady. Juqtyrý qasaǵadaǵy bıti bar adamdarmen jynystyq qatynastar kezinde, kórpelerdi jáne dárethana oryndyqtaryn qoldanǵan kezde oryn alýy múmkin. Dúkenderde áıelderdiń sýǵa túsýge arnalǵan kostıýmderi kıip ólshep kórý kezinde juqtyrý oqıǵalary da bar.
Qasaǵadaǵy bıtterdiń sımptomdary qasaǵa aımaǵynda teriniń titirkenýi jáne qyshýy arqyly sıpattalady, ol túnde kúsheıedi. Sebebi, qasaǵadaǵy bıtter – parazıtter bolyp tabylady, olardyń tirshilik etýleri úshin adamnyń qany qajet bolyp tabylady. Olar qasaǵa aımaǵyndaǵy shash follıkýldaryna enip, qandy sińiredi. Sonymen qatar olar terige hımııalyq zattar shyǵarady, óz kezeginde bul qyshytýdy týdyrady.
Keıde qasaǵadaǵy bıtterdiń shaǵýy teri reaktsııasyn týdyrady. Ózdiginen qasaǵadaǵy bıtter titirkenýdi týdyrmaıdy, turaqty túrde taraý (qasyný) teri titirkenýin týdyrady, al ony taraý (qasyný) teriniń ınfektsııany juqtyrýyna jáne ekinshilik ınfektsııanyń damýyna ákeledi.
Muqııat tekserý barysynda dıametri 1,2 mm ólshemdi shaǵyn jándikter - bıtterdi baıqaýǵa bolady. Bıtterdi ulǵaıtqysh shyny astynda ońaı anyqtaýǵa bolady. Sondaı-aq, qasaǵa aımaǵyndaǵy shashtarǵa bekitilgen shaǵyn jumyrtqalardy tabýǵa bolady.
Ádette qasaǵadaǵy bıtter úshin qolaıly ornalasý qasaǵa aımaǵy bolsa da, olar kirpikterde de ornalasýy múmkin. Kishkentaı balalarda blefarıt (kózdiń ınfektsııasyn) týdyrýy múmkin.
Aıta ketý kerek, bıtter qasaǵa aımaǵynan basqa deneniń basqa bólikterine, sondaı-aq bas teri betine de áser etýi múmkin.
Qaýip faktorlary mynadaı:
• Belsendi jynystyq ómirge ıe jasóspirimder
• Kóptegen jynystyq seriktesterdiń bolýy
• Qasaǵadaǵy bıtterdi juqtyrǵan adammen jynystyq qatynasta bolý
• Qasaǵadaǵy bıtterdi juqtyrǵan adammen tósek-oryndarmen bólisý
Sımptomdary
• Qasaǵa aımaǵynda qyshý
• Qasaǵadaǵy bıtterdi nemese olardyń jumyrtqalaryn kórýge bolady
• Jynys aımaǵyndaǵy shaǵý nemese jaralar
• Ekinshilik ınfektsııamen baılanysty bolýy múmkin bolǵan teriniń jáne jynys aımaǵyndaǵy basqa teriniń zaqymdalýlary.
Dıagnostıkalyq testter. Jynys aımaǵyn tekserý shashtyń negizine bekitilgen bıttiń kishkentaı jumyrtqalaryn, sondaı-aq eresek jándikterdi tabýǵa kómektesedi. Sońǵylary mıkroskop arqyly ońaı anyqtalady. Olar kóptegen aıaqtarmen teńiz shaıandaryna uqsaıtyndyqtan, olar teńiz shaıany tárizdi jándikter dep atalady.
Emdeý. Qasaǵadaǵy bıtterdi emdeý úshin qasaǵa aımaǵyn dezınfektsııalaý quraldaryn qoldaný arqyly muqııat jýyp alý jetkilikti. Sýsabynmen 5 mınýt boıy muqııat jýý óte tıimdi bolýy múmkin. Budan basqa jumyrtqany alyp tastaý úshin qasaǵa aımaǵy shashtaryn muqııat taraý kerek. Keıde taraý kezinde jumyrtqany ketirýge kómektesetin sirke sýyn qoldaný usynylady. Emdeý úshin antıparazıtti zattardy qoldanýǵa bolady jáne emdeýdiń bir kýrsy ádette jetkilikti.
Emdeý kezinde kıimdi ystyq sýmen muqııat jýyńyz. Jýýǵa bolmaıtyn kıim-keshek antıparazıtti zattarmen óńdelip, 10-14 kún ishinde polıetılendi paketterde saqtalady. Qasaǵadaǵy bıtter anyqtalǵan tulǵalar jynystyq jolmen beriletin basqa da aýrýlaryna tekserilýi qajet.
Boljamy. Qasaǵadaǵy bıtterdi joıý úshin sáıkes óńdeýmen birge adekvatty emdeý óte tıimdi bolyp tabylady.
Asqynýy. Ekinshilik ınfektsııa taraný nátıjesinde baıqalýy múmkin.
Eskertý. Qasaǵadaǵy bıtterdi juqtyrǵan adamdarmen baılanysta bolmaý óte mańyzdy. Sonymen qatar jeke gıgıena erejelerin saqtaý qajet. Sondaı-aq, kıim satyp alý kezinde shomylý kostıýmderin kıip, ólshep kórýge jol bermeý kerek. Alaıda, siz áli de shomylý kostıýmin kıip, ony ólshep kórý jón dep oılasańyz, qasaǵadaǵy bıtter ınfektsııasynyń aldyn alý úshin óz ish kıimderińizben birge ólshep kórgen jón.
Jynys músheleriniń titirkenýi (áıelderde)
Tegter:
qasaǵadaǵy bıtter
qyshý, qyshytý
qasaǵa aımaǵy
jasóspirimder
jynystyq ómir
shaǵý