Infektsııalyq endokardıt nemese Endokardıt– júrektiń qaqpaqshalary men kameralarynyń ishki qabyǵynyń ınfektsııasy.
Paıda bolý sebepteri
Endokardıt júrek bulshyqetin, qaqpaqshalaryn, qabyǵyn zaqymdaýy múmkin. Endokardıtten ásirese kelesi sanattaǵy adamdar zardap shegedi:
• Júrek aqaýlyǵy bar adamdar
• Júrek qaqpaqshalary zaqymdansa nemese anomaldy bolsa
• Endokardıtpen buryn aýyrǵandar
• Júrek qaqpaqshalary aýystyrylǵan naýqastar
Juqpaly endokardıt túr-túrge bólinedi, ártúrli bakterııalar qan aǵymyna túskende jáne sodan keıin júrekke jetkende damıdy. Bakterııalyq ınfektsııa – endokardıttiń eń jıi kezdesetin túri bolyp tabylady. Aýrýdy sańyraýqulaqtar da, mysaly, Candida sańyraýqulaǵy týdyrýy múmkin.
Keıbir jaǵdaılarda endokardıttiń sebepteri tabylmaı jatady.
Bakterııalar kóbinese adamnyń qan aınalymyna enedi:
• Kóktamyrlyq kateterleý
• Inektsııany qajet etetin dárilik zattardy qoldaný. Sterıldenbegen ınelerdi qoldanǵanda
• Stomatologııalyq operatsııa jasalǵannan keıin, uzaq ýaqyt ótpeı
• Basqa da hırýrgııalyq operatsııalar nemese tynys alý joldary men zár shyǵarý joldarynyń kishigirim protsedýralary kezinde, teri nemese súıek-bulshyqetterdiń ınfektsııalyq zaqymdanýlarynan
Sımptomdary
Endokardıttiń sımptomdary kenetten paıda bolýy múmkin nemese birtindep damýy múmkin. Aýrýdyń burynnan kele jatqan belgileri: dene qyzýynyń kóterilýi, qaltyraý, terleý.
Keıde bul sımptomdar basqa da sımptomdary paıda bolǵanǵa deıin birneshe kún boıy jalǵasýy múmkin. Keıde sımptomdar kórinip, kenetten joǵalyp ketýi yqtımal, ondaı sımptomdar kóbinese túnde paıda bolady. Sondaı-aq, aýrý belgileri jalpy álsizdik, sharshaý, bulshyqetter men býyndardaǵy aýyrsynýmen qatar bilinýi múmkin.
Basqa da sımptomdary:
• Tyrnaq astyndaǵy teri aımaǵyndaǵy qan ketý (qan ketý tyrnaqtyń negizinde)
• Aıaq býyndaryndaǵy jáne tabandaǵy (Djeınveı jarasy) qyzyl aýyrsynbaıtyn daqtar
• Aıaq-qol saýsaqtarynyń jastyqshalarynda ornalasqan qyzyl, basqanda aýrý týdyratyn túıinder (Osler túıinderi)
• Fızıkalyq belsendilik kezindegi entigý
• Aıaqtyń, tabannyń, ishtiń isiný
Dıagnostıkasy
Dáriger tekserý kezinde júrektegi ózgeshe bir shýdy anyqtaýy nemese júrektiń burynǵy shýlarynan ózgeris baıqaýy múmkin.
Kózdi zertteý barysynda torly qabyqqa qan quıylǵanyn anyqtaýǵa bolady. Kózdiń nemese qabaqtyń ústinde kishkentaı núkteli qantalaýlary anyqtalýy múmkin.
Dıagnostıkalyq testterge mynalar jatady:
• Qan sebindisiniń analızi ınfektsııany týdyratyn bakterııalardy nemese sańyraýqulaqty anyqtaýǵa kómektesedi
• Jalpy qan analızi, C-reaktıvti belok (SRB) nemese erıtrotsıtterdiń tuný jyldamdyǵy (ETJ)
• Júrek klapandarynyń jaǵdaıy týraly kóbirek aqparat beretin turaqty kardıogrammalar nemese óńesh arqyly ehokardıografııa jasaý
Emdeý
Aýrýdan alǵash ret zardap shegetin patsıentterge vena ishilik antıbıotık engizý úshin gospıtalızatsııalaý qajet. Qan taldaýy dárigerlerge aýrýmen kúreste eń jaqsy antıbıotıkti tańdaýǵa kómektesedi.
Endokardıtpen aýyratyn patsıentter uzaq ýaqyt boıy antıbıotıktermen emdelý kerek. Ádette, júrek kameralaryndaǵy jáne qaqpaqshalaryndaǵy bakterııadan tolyqtaı qutylý úshin 4-6 apta kerek.
Aýrýhanada bastalǵan antıbıotıktermen emdeýdi, shyǵarǵan keıin úıde jalǵastyrý kerek.
Hırýrgııalyq aralasý qajet bolady, eger:
• Infektsııa ınsýltke ákeletin jolmen taralatyn bolsa. Bul bakterııalyq uıyndylar mıǵa túsken kezde paıda bolady.
• Júrek qaqpaqshalarynyń zaqymdanýynan júrek jetispeýshiligi damysa
• Múshelerdiń asa aýyr zaqymdanýlarynyń belgileri bolsa
Aýrý aǵymy
Endokardıtte der kezinde medıtsınalyq kómek kórsetilse, saýyǵý múmkindigi aıtarlyqtaı joǵarylaıdy.
Asa kúrdeli qıyndyqtar týyndasa, olar mynalar:
• Mı abstsessi
• Júrek jetkiliksizdigine ákeletin, júrek qaqpaqshalarynyń zaqymdalýy
• Infektsııanyń basqa múshelerge jaıylýy
• Mıǵa kishkentaı úzilgen bakterııalardyń uıyndysynyń túsýinen shaqyrylǵan ınsýlt
Dárigerge qashan qaralý kerek
Endokardıtten emdelgennen keıin kelesi sımptomdardy baıqasańyz, dáriger kómegine júginińiz:
• Zárde qan bolsa
• Keýdeńizde aýyrý sezimi bolsa
• Sharshaǵyshtyq bolsa
• Dene temperatýrasynyń kóterilýi baıqalsa
• Aıaq-qoldaryńyz uıysa
• Álsizdik sezinseńiz
• Salmaq joǵaltqanyńyzdy baıqasańyz
Aldyn alý
Endokardıttiń paıda bolý qaýpi joǵary adamdarǵa aldyn ala antıbıotıkter qabyldaý qajet. Joǵarǵy qaýip-qater tobyna mynandaı adamdar kiredi:
• Júrektiń týa bitken aqaýy barlar
• Júrek transplantattary jáne júrek qaqpaqshalaryndaǵy problemalalary barlar
• Jasandy júrek qaqpaqshalary barlar
• Buryn endokardıtpen aýyrǵandar
Naýqastardyń bul toby kelesi jaǵdaılarda profılaktıkalyq antıbıotıkterdi qabyldaýy kerek:
• Olar aýyz qýysynan qan ketýge ákeletin, stomatalogııalyq aralasýǵa ushyrasa
• Olar tynys alý joldarynyń aımaǵyndaǵy medıtsınalyq aralasýǵa ushyrasa
• Olar nesepshyǵarý kanalynyń aımaǵyndaǵy medıtsınalyq aralasýǵa ushyrasa
• Olar asqazan-ishek joldarynyń aımaǵyndaǵy medıtsınalyq aralasýǵa ushyrasa
• Juqpaly teri men jumsaq tinniń ınfektsııalyq zaqymdanýyna baılanysty medıtsınalyq aralasýǵa ushyrasa
Sınonımderi:
Júrek qaqpaqshalarynyń zaqymdanýy; Altyn stafılokokkpen shaqyrylǵan endokardıt.
Tegter:
júrek qaqpaqshalar
aqaý
qarynsha
júrekshe
endokardıt