QURMETTI DÁRIGER:
Meniń sizderge qoıar suraǵym bar edi. Ishim qatyp, qınalyp júrgenime eki jyl boldy. Buryn bul problemamdy, klızma arqyly rettep alatynmyn, biraq qazir olar da kómektespeı jatyr. Siz qandaı keńes beresiz?

Qurmetti oqyrman:
Ish qatý - adamdardyń kóp jarııa etkisi kelmeıtin nárselerdiń biri. Eger sizde mundaı problema týyndaǵan bolsa, onda ol aýyr jáne óte jaısyz qubylys ekenin bilesiz. Eresek jastaǵy turǵyndardyń shamamen 2% ish qatýdan zardap shegedi búginde; sonyń ishinde áıelder men qart adamdar osy jaısyzdyqqa jıi ushyrap jatady. Negizi ishtiń qatýy qaýipti qubylys emes, biraq ol birshama jaısyzdyq týdyrady.

Ish qatý degenimiz ne?
Ishek boıynyń bosaýy qıyndap, ádettegiden áldeqaıda sırek dáretke otyrǵanda ishtiń qatýy paıda bolady. Ár adamnyń ish bosatý jıiligi ártúrli bolady jáne árbir adamda árqandaı ózgerister oryn alyp jatýy múmkin. Keıbir adamdar dárethanaǵa kúnine 3 ret barsa, al basqalary aptasyna bir nemese eki ret barady. Alaıda, 3 kúnnen asyp ketse, ol asa sırek úzilis bolyp sanalady. Dáret nájis qatyp, ishek boıymen jyljyý qıynǵa soǵady.
Kem degende úsh aı boıy mynadaı 2 jaǵdaıda oryn alsa, sizde ish qatý problemasy týyndaǵyn degen sóz:
• Defekatsııa ýaqytynyń 25% -nan astamy kúshenýińizge jumsalatyn bolsa;
• Nájisińizdiń 25 % dan astamy qatty bolǵanyn baıqasańyz.;
• Ishińizdiń 25% - dan astam bóligin bosata almasańyz;
• Úlken dáretke aptasyna 3 retten az barsańyz .

Ish neden qatady?
Organıkalyq aýrýlardyń sebebinen ishektiń fýnktsıonaldyq buzylýlary paıda bolady.
Ish qatýdyń jıi kezdesetin sebepteri:

• Sýdy tym az qabyldaý;
• Azyq quramynda talshyqtyń az mólsher de bolýy;
• Ádettegi dıetanyń buzylýy; saıahatta júrý;
• Fızıkalyq belsendiliktiń tómendeýi nemese qozǵalyssyzdyq;
• Kóptegen sút ónimderin paıdalaný;
• Kúızelis;
• Dárethanaǵa barýdy sanaly túrde qysqartatyndyqtan (keıde aýyr gemorroıǵa baılanysty) ,
• Ýaqyt óte kele ishektiń bulshyq etterin álsiretetin dárilik zattardy paıdalaný, ıaǵnı ish júrgizetin preparattardy óte jıi paıdalaný;
• Gıpotıreozdızm;
• Parkınson aýrýy nemese skleroz sııaqty nevrologııalyq buzylýlar;
• Kaltsıı nemese alıýmınıı bar antatsıdterdi qabyldaý;
• Basqa preparattar (ádette aýyrsynýdy basatyn - esirtki analgetıkterin, antıdepressanttardy, temir preparattaryn)
• Depressııa;
• Tamaqtaný tártibi buzylýy;
• Titirkengen ishek sındromy ;
• Júktilik kezinde;
• Toq ishektiń qaterli isik aýrýy;
Keıde ish qatýdyń sebebi ishektiń júıke nemese bulshyq etteriniń álsireýinen bolýy múmkin.

Ish qatýdyń belgileri qandaı?
Ish qatýynyń belgileri:
• dárethanaǵa qajettiliktiń jıi týyndamaýy jáne / nemese nesep shyǵarýda qınalý;
• Ishtiń aýyrýy jáne jeldenýi;
• Aýyrsyný;
• Qusý.

Dıagnozdy qalaı anyqtaý kerek?
Kópshilik adamdar ish qatýdy anyqtaý úshin kúrdeli dıagnostıkalyq ádisterge muqtaj emes. Ishi qatqan adamdardyń az ǵana bóliginde aýyr jaǵdaılar oryn alýy múmkin. Eger sizdiń ishińiz eki aptadan astam qatyp, júrmeı tursa, máseleniń sebebin anyqtaýǵa jáne emdeýge múmkindik beretin dárigerge barý kerek. Ishektiń qaterli isigi bolǵan jaǵdaıda, erte dıagnoz qoıyp jáne ony emdeý óte mańyzdy.

Dıagnoz qoıý úshin dáriger qandaı amaldar qoldanady:

• Gormonaldy teńgerimsizdikke kúdiktense, qan saraptamasyn júrgizý;
• Ishektiń ótkizgishtigin baǵalaý úshin barımen rentgen jasaý;
• Ishektiń ótkizgishtigin baǵalaý úshin kolonoskopııa jasaý;

Ish qatýymen aýyratyn naýqastardyń kópshiliginde olardyń belgilerin túsindire alatyn aýrýlar joq, sondyqtan olar eki máseleniń bireýimen zardap shegedi:

• Toq ishektiń atonııasy. Ishektiń jıyrylýy nashar kúıde bolǵan jaǵdaı, ol dáretti ustap turady. Keshiktiriledi.
• Defekatsııanyń qıyndyǵy. Dáretti shyǵarý úshin qatty kúshenýdi kerek qylatyn jaǵdaı.

Ish qatýdy boldyrmaý úshin ne istesem bolady?

Ishtiń qatýynyń aldyn alýdyń birneshe joly bar. Olardyń ishinde:
• Kóptegen talshyqtarmen teńdestirilgen dıeta taǵaıyndaý kerek. Talshyqtarǵa baı azyq kózderi – jemis-jıdek, kókónis, tutas dándi nan jáne dándi daqyldar (ásirese kebek). Dárettiń júrýine talshyq pen sý áser etedi.
• Táýligine bir jarym lıtr sýdan eki lıtr sýǵa deıin ishý jáne basqa suıyqtyq ishý (basqa aýrýlarǵa baılanysty sýsyn shektelmegen jaǵdaıda). Kofeın, mysaly, kofe jáne alkogolsiz sýsyndar sııaqty suıyqtar, organızmdi qurǵatatyn áserge ıe jáne ishek fýnktsııasy qalypty bolǵansha bul sýsyn túrlerinen aýlaq bolý kerek. Keıbir adamdar sút ishpeýi kerek, sebebi sút ónimderi ish qatýyna ákelýi múmkin.
• Turaqty jattyǵýlar. Muqtajdy sezgen kezde ishekti dereý bosatyńyz.

Ish qatýdy qalaı emdeýge bolady?
Emdeý - ish qatýdyń sebebine baılanysty. Kóptegen adamdarda jetkilikti talshyqpen, turaqty jattyǵýymen jáne suıyqtyqtyń jetkilikti mólsherimen qamtamasyz etilip, saý tamaqtanyp júrse, ish qatýy joıylady.

Talshyqty qaıdan alýǵa bolady?
50 jasqa deıingi erkekterge kúnine kem degende 38 gramm talshyqtar, 50 jas jáne odan kishi jastaǵy áıel adamyna - keminde 25 gramm usynylady. Dıetany talshyqpen baıytý úshin oǵan talshyqtarǵa baı taǵamdardy qosyńyz. Kishkene talshyqtan bastańyz jáne ony birtindep arttyryńyz. Bul gazdardyń paıda bolýyn jáne isinýdi azaıtady. Kóbirek sý ishýdi umytpańyz. Talshyqqa baı taǵamdar mynalardy qamtıdy:
• Tas burshaq;
• Keptirilgen jemister;
• Jańa pisken jemister men kókónister (keminde eki shynyaıaq jemis pen kúnine eki jarym kese kókónisterdi jeńiz)
• Bıdaı ( ıogýrtqa nemese aıranǵa qosyp )
• Tutas dándi nan jáne kúreń kúrish (aq nannyń nemese aq kúrishtiń ornyna)
• Sonymen qatar, talshyqtyń kózderi:
• Zyǵyr tuqymy
• Joljelkenniń (podorojnık) tuqymyn qamtıtyn ónimder. Ádette olar untaq jáne basqa formalarda keledi (mysalǵa, metamýtsıl)

Ish júrgizetin preparattardy qabyldaý kerek pe?
Jalpy, olardy qabyldamaýǵa tyrysyńyz. Olar uzaq merzimdi paıdalaný úshin arnalmaǵan. Tek - ishek zattardyń ıaǵnı dárettiń kólemin arttyratyn emdik zattardy qoldaný kerek.
Mundaı emdik zattar, dárettiń kólemin tabıǵı túrde sýmen ulǵaıtyp, dárettiń ishek boıymen ótýin jeńildetedi. Olardy kún saıyn qoldanýyńyzǵa bolady. Olarǵa mynalar jatady: sulynyń kebegi, joljelken tuqymy, polıkarbofıl jáne metıltsellıýloza

Mundaı zattardy qalaı qabyldaýǵa bolady?
Osyndaı ish júrgizetin áreketterdi kúndelikti oyrndap turý kerek. Oramdaryndaǵy nusqaýlardy oryndańyz. Birte-birte bastańyz jáne kóptegen suıyqtyqtardy ishińiz. Aǵzańyz úırengen saıyn 3-5 kún ishinde tutynylatyn mólsherdi birtindep arttyryńyz. Dáret jumsaryp, ishińizdiń qatýy joıylǵansha úzbeı qabyldaý kerek.
Dámin jaqsartý úshin jemis shyrynyn aralastyrýǵa bolady.

Mundaı emniń janama áserleri bar ma?
Eger, birden kóp mólsherde qabyldap, nemese aǵzańyz úırenbeıinshe mólsherin erte kóbeıtseńiz, ishtiń kebýin, meteorızm jáne ishtiń aýyrýyn týyndatýy múmkin. Birneshe aptadan keıin, nemese odan az ýaqyt ótkennen keıin bul sımptomdar ketýi tıis.

Mıneraldy maı jaqsy ish aıdaǵyshqa jata ma?
Dárigerdiń taǵaıyndaýy boıynsha ǵana qabyldaǵanyńyz jón. Mysaly,operatsııadan keıin kúshenýge bolmaıtyn jaǵdaıda ǵana, mıneraldy maıdy paıdalanýǵa ruhsat. Mıneraldy maılardy únemi qoldanýǵa bolmaıdy. Ony jıi qabyldaǵannan A, D, E jáne K dárýmenderi azaıyp ketýi múmkin.

Klızmalardy paıdalanǵan jón be?
Ádette bul ish qatý úshin qajet emes. Aǵzańyzdyń tabıǵı túrde jumys isteýine múmkindik jasaý qajet.

Uzaq ýaqyt boıyna klızmany nemese ish júrgizetin preparattardy qoldansam ne bolady?
Eger aǵzańyzdy uzaq ýaqyt boıy ish júrgizetin preparattar ǵanemese klızmaǵa úıretip alsańyz,sizdiń dárigerińiz, aǵzańyz qalypty jaǵdaıǵa oralý úshin, olardy birtindep toqtatýdy usynady. Aǵazyńyzdy múmkindiginshe dári dármeksiz, klızmasyz qalyptastyrýǵa tyrysqanyńyz jón. Iaǵnı bul, talshyqty taǵamdardy kóp jep, tabıǵı dáret massasyn kúsheıtý úshin toltyrǵyshtardy qoldanyp, sýdy artyǵyraq iship, jattyǵýlar jasap jáne defekatsııaǵa uzaǵyraq ýaqyt bólý kerek degen sóz. Tózimdilikpen qaraǵanyńyz jón. Ishektiń qalypty jumysyna oralýy birneshe aıǵa sozylýy múmkin.
Eger sizdi keıbir jaıttar alańdatsa, bul týraly dárigerge habarlańyz.

Dáriger maǵan taǵy qandaı em taǵaıyndaı alady?
Ish qatý sebepterine, sımptomdardyń aýyrlyǵyna jáne basqa emniń tıimdiligine baılanysty dáriger mynadaı keńes bere alady:

 Retsept boıynsha aýrý belgilerin basatyn “lýbıproston” tárizdi dári-dármekter;
 Ishek boıymen dárettiń jeńil ótýi úshin jasalatyn em sharalar;
 Zaqymdalǵan ishekti joıý úshin jasalatyn ota. Bul talap sırek kezdesedi;
 .Sebepke baılanysty ózge de emdeý sharalary.

Osy bólimdegi basqa materıaldardy oqyńyz:

Sýyqtyń aldyn-alý tásilderi týraly
Búırek tastarynyń profılaktıkasy
Mertsateldi arıtmııany emdeý ádisteri
Balanyń bas súıeginiń deformatsııasyn qalaı boldyrmaý kerek
Gemorroıdyń aldyn alýdyń tıimdi ádisteri
Prostatıkalyq gıperplazııa týraly (prostatanyń keńeıýi)
«Platsebo áseri» degenimiz ne?
Beldegi aýyrsynýdy qalaı boldyrmaý kerek
Konıýnktıvıt
Moıyndaǵy aýyrsyný. Aýyrsynýdy jeńildetý joldary.
Murynnan qan ketý
Elektrondyq sıgaretterdiń qaýipsizdigi týraly
Birneshe dárini qabyldaý erekshelikteri
Balalardaǵy konvýlsııalar
Erlerdegi zárdi ustamaý. Emdeý ádisteri..
Mammografııa jáne sút bezi qaterli isigi
Sińirlerdiń sozylýy jáne úzilýi
Metabolalyq sındrom
Ine qadaý jáne aýyrsyný
Kolonoskopııa jáne toq shektiń qaterli isigi
Gastroenterıt - aldyn alý
Osteoartrozdaǵy aýyrsyný
Sozylmaly jótel
- emdeý
Jambas músheleriniń qabynýy jáne bedeýlik
Zárdegi qannyń paıda bolý sebebi
Balany qosymsha azyqtandyrýdy bastaý ýaqyty
Ishtiń qatýyn aldyn alý jáne emdeý
Sút beziniń obyryn emdeý

Profılaktıkalyq medıtsına akademııasynyń keńesi:
Nesep joldarynyń ınfektsııalary jáne múkjıdek shyryndarynyń artyqshylyqtarya
Tumaýǵa qarsy vaktsına: kimge egý kerek jáne qashan?
Qaterli isikke jol bermeýdegi 7 túrli tásilderi.
Arterıaldy qan qysymyn azaıtý jáne emdeýdiń 10 tásili
Uzaq ýaqytqa sozylǵan sýyq tııý jáne onymen qalaı kúresýge bolady
Ana bolýdyń qýanyshy men qıyndyqtary


Tegter:
ish qatý
Kolonoskopııa
Dıagnostıka