Býynnyń negizgi qalyptasqan ornynan qozǵalyp, nemese bólinip ketýi – býynnyń shyǵýy nemese taıýy dep atalady. Mysaly, tize býyny shyǵyp ketýi múmkin, biraq, ony shyǵarý úshin úlken kúsh kerek. Dese de, taıǵan býynnyń tolyqtaı shyǵyp, salbyrap qalýy sırek kezdesedi. Al tize býyny shyǵyp ketse tez arada kómek kórsertý kerek.
Tize býynynyń shyǵyp ketkendegi belgileri:
• Qatty aýyrydy;
• Jaraqattanǵan tize surlanyp, qan uıyp, terisi bozaryp, muzdap turady. Shyqqan tize saýyna qaraǵanda úlkeıip, isińkirep ketedi;
• Qozǵaǵan kezde kiltildep turǵandaı sezinesiz;
• Tizeni búgip-jaza almaı qalasyz;
• Aıaqty tirep basý múmkin emesteı kórinedi.
Shyqqan súıekti qaıta salǵannan keıin de qaýipti máseleler oryn alýy yqtımal.
• Býyndaǵy nemese býyn aınalasyndaǵy jumsaq tinderdiń sozylýy nemese ajyraýy (mysaly: sińirerdiń, bulshyq etterdiń, shemirshekterdiń)
• Júıke jáne qan tamyrlarynyń zaqymdanýy múmkin;
• Býynda súıek synyǵy qalyp qoıýy nemese súıek bóligi býynda qysylyp qalýy múmkin.
Mynadaı jaǵdaılarda shuǵyl medıtsınalyq kómekke júginý kerek:
• Súıekterdi óz qalpyna keltirý úshin;
• Býynǵa tańǵysh-qalaq saldyrý úshin;
• Tez arada qan tamyrlaryn jáne júıke júıesin nemese býyndy qalpyna keltirý úshin ota jasaý kerek bolsa.
Tegter:
tize býynynyń shyǵyp ketýi
býynnyń uıyp, aýrýy
tizeniń zaqymdanýy