Mazmuny
Ókpedegi irkilis ókpedegi aýa qaltalarynda suıyqtyqtyń aýytqýly jınaqtalýymen sıpattalady, bul entigýge aparady.
Ókpe - keýde qýysyn tolyǵymen alyp jatqan qos aǵza. Ókpe – tynys alý júıesiniń basty aǵzasy. Onyń ólshemi men pishimi tynys alý fazasyna (dem alý, dem shyǵarý) baılanysty ózgeredi.
Ókpedegi irkilis kóbinese, júrek jetkiliksizdigine baılanysty. Júrek qandy tıimdi aıdaı almasa, júrektiń sol jartysynan qandy jınaıtyn ókpeniń kóktamyrynda irkiledi.
Osy qantamyrynda qysymnyń artýyna baılanysty qannyń suıyq bóligi ókpedegi aýa keńistigine (alveolaǵa) ótedi. Bul suıyqtyq ókpedegi gaz almasýyn azaıtýǵa yqpal etedi, bul keıinnen entigýdiń paıda bolýyna aparady.
Júrektiń irkilisti jetkiliksizdigi ókpedegi irkiliske aparady, onyń sebepteri:
- Júrek ustamasy nemese júrektiń bulshyq etin álsiretetin (kardıomıopatııa) júrektiń kez kelgen aýrýy,
- Júrektiń qaqpaqtarynyń jetkiliksizdigi nemese tarylýy (mıtraldyq nemese aortalyq qaqpaqtar)
- Arterıaldyq qysymnyń kenetten, aýyr kóterilýi (gıpertonııa)
Ókpedegi irkilistiń paıda bolýynyń basqa sebepteri:
- Keıbir dárilik preparattardy qabyldaý
- Bıiktikte uzaq ýaqyt bolý
- Búırek jetkiliksizdigi
- Búırekke qan ákeletin arterııalardyń tarylýy
- Ókpeniń tinderin ýly gazben nemese aýyr ınfektsııamen zaqymdaý
- Úlken jaraqattar
Ókpedegi irkilistiń sımptomdary:
- Qanmen jótelý, nemese qandy kópirik
- Jatqan kezde tynys alýdyń qıyndaýy (ortopnoe) – birneshe jastyqta uıqtaý yńǵaıly bolýyn baıqaısyz
- «ottegilik ashyǵý» nemese «sýǵa batý» sezimi (bul sezimnen oıansańyz, otyryp, tynys alýǵa tyrysatyn bolsańyz, bul “túngi paroksızmaldyq entigý ” atalady
- Tynys alǵanda estiletin búlkildegen dybystar, syryl
- Tolyq sóılemmen sóıleı almaý, sebebi, entigý paıda bolady.
Basqa sımptomdary:
- Úreı nemese mazasyzdyq
- Saqtyq deńgeıiniń tómendeýi (sananyń)
- Aıaqtyń isinýi
- Teriniń solǵyndyǵy
- Tersheńdik
Dáriger tekserip, stetoskoppen ókpeni jáne júrekti tyńdaıdy. Tekserý barysynda kelesi anyqtalady:
- Júrektiń aýytqýly dybystary
- Ókpeniń syryldaýy
- Júrek jıyrylýynyń jıiliginiń artýy (tahıkardııa)
- Teriniń solǵyndyǵy nemese kógerýi
- Tynys alýdyń jıileýi (tahıpnoe)
Qajetti tekseris ádisterine jatatyndar:
- Qannyń bıohımııalyq taldaýy
- Qandaǵy ottegi deńgeıin anyqtaý (oksımetrııa nemese arterııaldyq qannyń gazdary)
- Keýde qýysynyń rentgeni
- Qannyń jalpy taldaýy (QJT)
- EhoKG (júrektiń ÝDT (ÝZI)) – júrek bulshyq etiniń máselesin anyqtaý úshin (mysaly, álsizdigi, qabyrǵasynyń qalyńdaýy, júrek bulshyq etiniń tıisti túrde bosańsı almaýy, júrek qaqpaqtarynyń jetkiliksizdigi nemese tarylýy, júrek mańynda suıyqtyq jınalýy)
- Elektrokardıografııa (EKG) – júrek ustamasyn nemese júrek yrǵaǵyndaǵy máselelerdi anyqtaý úshin.
Ókpedegi irkilis árqashan shuǵyl jaǵdaı jáne aýrýhanada emdelýi tıis, keıde qarqyndy emdeý bólimshesinde.
- Ottegi murynǵa qoıylǵan ottegi maskasy nemese kishkentaı plastık tútik arqyly beriledi.
- Naýqastardy ókpeniń jasandy ventılıatsııasy apparatyna qosýda tynys alatyn kómeıge (keńirdekke) arnaıy tynys alý tútigi engiziledi.
Ókpedegi irkilistiń sebebin tez anyqtap, emdeýdi bastaý qajet. Mysaly, bul jaǵdaıdyń sebebi júrek ustamasy bolsa, ony shuǵyl tejeý qajet.
Ókpedegi irkilis kezinde taǵaıyndalatyn dárilik preparattarǵa jatatyndar:
- Nesep aıdaıtyn preparattar, olar organızmdegi suıyqtyqtyń artyǵyn joıady
- Júrektiń bulshyq etin nyǵaıtýǵa, júrek soǵýynyń jıiligin baqylaýǵa nemese júrekke túsetin qysymdy álsiretýge arnalǵan dáriler.
Boljamy sebebine baılanysty. Naýqastyń jaǵdaıy tez nemese baıaý jaqsarýy múmkin. Keıbir naýqastarǵa uzaq ýaqyt boıy ókpeniń jasandy ventılıatsııasy apparatyna qosylý qajet bolýy múmkin. Emdelmegen jaǵdaıda aýrý ómir úshin qaýipti.
Tynys alý máselesi bolǵanda dereý «103» telefony arqyly «jedel járdemge» habarlasý qajet.
Eger sizde ókpedegi irkiliske nemese júrektiń bulshyq etiniń álsireýine aparatyn aýrý bolsa, barlyq dárilik preparattardy dárigerdiń nusqaýyna saı qatań qabyldaý qajet. Tuzdyń jáne maıdyń mólsheri az emdámdi qadaǵalaý bul jaǵdaıdyń damý qaýpiniń aldyn alýǵa aıtarlyqtaı kómektesedi.