Mazmuny
Mener aýrýy – ishki qulaqtyń aýrýy, qýystaǵy suıyqtyq mólsheriniń ulǵaıýyna aparady jáne tepe-teńdik sezimine jáne estýge áser etedi.
Qulaq syrtqy, ortańǵy jáne ishki bólimderden turady. Dybys jarǵaq jáne úsh kishkene súıekter dybysty dybys jarǵaqtan qulaq ıiriminiń aldyńǵy jaǵyna ótkizedi. ishki qulaq – estý jáne tepe-teńdik aǵzasynyń úsh bólimderiniń biri. Estý aǵzasynyń asa kúrdeli bólimi, óziniń ıirimdi pishinine baılanysty labırınt atalady.
Dybys jarǵaǵy syrtqy qulaqty ortańǵy qulaqtan bólip turady. Dybys tolqyndary dybys jarǵaǵyna jetkende ony vıbratsııaǵa ushyratady. Vıbratsııalar odan keıin ortańǵy qulaqtaǵy kishkentaı súıekterge beriledi, odan ári ishki qulaqqa beriledi. dybys jarǵaǵy syrtqy jaǵynda teri jarǵaǵymen jabylǵan jáne ishki jaǵynda silemeı qabatymen juqa dáneker tininen turady.
Mener aýrýynyń paıda bolýynyń naqty sebepteri belgisiz. Ol ishki qulaqtaǵy suıyqtyqtyń qysymynyń kúrt artýy saldarynan paıda bolýy múmkin.
Aýrý keıde bastyń jaraqatymen nemese ortańǵy, ishki qulaqtyń ınfektsııasynan týyndaıdy.
Basqa qaýip faktorlary:
- Allergııa
- Alkogol tutyný
- Otbasylyq tarıhy
- Sharshaý
- Vırýstyq aýrýdan keıin
- Respıratorlyq ınfektsııalar
- Temeki shegý
- Kúızelis
Mener aýrýynyń kelesi sımptomdary bar:
- Bas aınalý ustamalary, júrek aınýymen jáne qusýmen qosarlanady;
- Bir nemese eki qulaqtaǵy shýyl;
- Estýdiń tómendeýi (bir jaqty nemese eki jaqty)
Aýrý úshin eń aýyry – bas aınalý ustamasy. Bul ustamalar jıi (aptasyna 1-2 ret), sırek (jylyna 1-2 ret) jáne asa sırek (birneshe jylda 1 ret) bolýy múmkin. Bas aınalý ustamasy birneshe mınýtten birneshe aptaǵa deıin sozylady. Kóbinese, 2-6 saǵatqa sozylady. Ustamalar kez kelgen ýaqytta paıda bolady, kóbinese, tańerteń jáne túnde. Bas aınalý ustamasyn psıhologııalyq jáne dene shıryǵýy týyndatýy múmkin. Naýqas qorshaǵan zattar aınalatyndaı nemese qozǵalatyndaı kórinedi. Bul sımptomdar naýqasqa orasan jaısyzdyq ákeledi.
Ustama kezinde aýrý qulaqta estimeı qalý sezimi paıda bolady. Ustama kezinde tepe-teńdik buzylatyny sonshalyq, naýqas aıaǵyna tura almaıdy.
Ornalasýdy ózgertýde nemese basty burǵanda jaǵdaı nasharlaıdy jáne júrek aınýy paıda bolady. Ustama ótkennen keıin 6-48 saǵat boıy adam álsizdik sezinedi.
Remıssııa kezinde naýqastyń jaǵdaıy qanaǵattanarlyq bolyp qalady. Eger sizde Mener aýrýynyń sımptomdary bolsa, shuǵyl medıtsınalyq járdemge júginý qajet.
Mener aýrýyn anyqtaý úshin júrgiziledi:
- otoskopııa (syrtqy estý jolyn qaraý);
- aýdıometrııa (estýdi ólsheý);
- vestıbýlıarlyq apparatty zertteý;
- magnıttik-rezonanstyq tomografııa (MRT);
- qandy gormonǵa taldaý;
- qalqansha bezdiń ÝDT (ÝZI);
- bakterıologııalyq zertteýler.
Mener aýrýyn tolyq emdep jazý múmkin emes, emdeý tek ustama jıiligin azaıtýǵa kómektesedi. Mener aýrýy asqyný satysynda bolǵanda dári-dármek preparattary kenetten bolatyn ustamanyń kórinisin basýǵa, sondaı-aq, júrek aıný sımptomdaryn azaıtýǵa múmkindik beredi.
Mener aýrýyn emdeý estýdiń tómendeýiniń aldyn alýǵa kómektese almaıdy. Emdeý sımptomdardy baqylaýǵa, sondaı-aq, ustamalardyń jıiligin azaıtýǵa baǵyttalady.
Mener aýrýyn emdeý kelesige baǵyttalǵan:
- nesep aıdaıtyn quraldardy qabyldaý, olar ishki qulaqtaǵy suıyqtyqtyń jınaqtalýyn azaıtýǵa múmkindik beredi;
- vestıbýlıarlyq apparatqa basatyn jáne ishki qulaqqa tynyshtandyratyn áser etetin dári-dármekterdi qabyldaý;
- tuzdy shekteıtin arnaıy emdámdi qadaǵalaý, bul ishki qulaqtaǵy suıyqtyqtyń jınalýyn azaıtýǵa yqpal etedi;
- temeki shegýden, alkogol men kofeındi tutynýdan alshaq bolý.
Naýqas ustamalardyń damýyn týyndatatyn kúızelisterden alshaq bolýy qajet. Emdeýdiń barysynda mı qan aınalymyn jaqsartatyn preparattar taǵaıyndalady.
Eger Mener aýrýyn emdeýdiń konservatıvtik ádisteri kómektespese, hıýrgııalyq aralasýǵa júginý qajet.
Hıýrgııalyq emdeýdiń negizgi maqsaty – qulaqtyń qurylysyn zaqymdamastan, aýrýdyń kórinisin joıý. Operatsııa kezinde ishki qulaqtyń vestıbýlıarlyq apparatyn hıýrgııalyq buzý oryndalady. Sondaı-aq, vestıbýlıarlyq apparatty antıbıotık engizýmen buzý júzege asyrylýy múmkin, bul em-shara hımııalyq ablıatsııa atalady. Biraq, mundaı ádister estimeýge aparady, sondyqtan, olar asa sırek qoldanylady.
- baqylaýǵa kelmeıtin bas aınalýynan júre almaý
- zaqymdanǵan jaqta estýdi joǵaltý
Estýdi joǵaltý, qulaqtaǵy shýyl nemese bas aınalýy sekildi Mener aýrýynyń sımptomdary paıda bolsa nemese ýshyqsa, dárigerge kóriný qajet.
Kópshilik jaǵdaıda aýrýdyń aldyn alý múmkin emes, biraq, keıde aýrýdyń týyndaýy bas súıek-mı jaraqatynan bolatyndyqtan, saqtyq sharalaryn qadaǵalaý qajet: mototsıkl, velosıped nemese rolıkterdi tepkende basqa shlem kııý qajet. Sonymen qatar, tuzy az emdám ustaný ustamalardyń sanyn azaıtýǵa kómektesedi, sondyqtan, tuzdy tutynýdy shekteýdi aldyn alý ádisi retinde aıtýǵa bolady. Kúızelisten, allergendik faktorlardan, temeki shegýden, alkogol men kofe tutynýdan alshaq bolý qajet.